علم سنجی
فاطمه احمدی نسب؛ میثم جوانبخت
چکیده
هدف: پژوهشگران رشتة نوپای علم‌سنجی در ایران ناگزیر به استفاده از متون انگلیسی هستند و غالباً در انجام پژوهش‌های خود به زبان فارسی، به معادل‌گزینی در این حوزه اقدام می‌کنند. از آنجا که معادل‌گزینی برای اصطلاحات توسط افراد متعدّدی صورت می‌پذیرد، معادل‌های انتخاب‌شده غالباً از یک‌دستی و هماهنگی لازم برخوردار نیست. پژوهش حاضر ...
بیشتر
هدف: پژوهشگران رشتة نوپای علم‌سنجی در ایران ناگزیر به استفاده از متون انگلیسی هستند و غالباً در انجام پژوهش‌های خود به زبان فارسی، به معادل‌گزینی در این حوزه اقدام می‌کنند. از آنجا که معادل‌گزینی برای اصطلاحات توسط افراد متعدّدی صورت می‌پذیرد، معادل‌های انتخاب‌شده غالباً از یک‌دستی و هماهنگی لازم برخوردار نیست. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان پراکندگی معادل‌های فارسی اصطلاحات و مفاهیم این حوزه از دانش انجام شده است.روششناسی: در این پژوهش در مرحلة اول شیوة تحلیل محتوای کمّی و در مرحلة دوم روش توصیفی و تحلیل کیفی به کار رفته است. یافتهها: یافتهها حاکی از آن است که در منابع مورد بررسی حوزة علم‌سنجی حدود 425 اصطلاح تخصصی پرکاربرد وجود دارد که حداقل یکی از شش اصطلاح بیش از یک معادل دارد. در تحلیل و توصیف معادل‌گزینی‌ها مشاهده شد که در برخی از موارد به تناظر یک به یک توجه نشده است و چندمعنایی و هم‌معنایی در معادل‌گزینی‌ها مشاهده می‌شود. منشأ زبانی آنها به قرار زیر است: عدم توجه به تعداد اجزای واژگانی اصطلاح، استفاده از عبارت‌های بدساخت، استفاده از گروه حرف اضافه‌دار، عدم توجه به مقولة واژگانی اجزاء اصطلاح، عدم توجه به ضابطة کوتاهی، عدم استفاده از وند، عدم توجه به بافت و گونة زبانی و عدم توجه به تفاوت‌ها و ظرافت‌های معنایی واژگان.نتیجهگیری: یافته‌های حاصل از پژوهش نشان داد که در حوزة علم‌سنجی مانند سایر رشته‌ها نیز ناهماهنگی، آشفتگی و گاه خطاهای زبانی در معادل‌گزینی دیده می‌شود. از عوامل این ناهماهنگی‌ها در معادل‌گزینی می‌توان به استفاده از عبارت‌های بدساخت، استفاده از گروه حرف اضافه‌دار، عدم توجه به ضابطة کوتاهی، عدم استفاده از وند، عدم توجه به بافت و گونة زبانی و بالاخره عدم توجه به تفاوت‌ها و ظرافت‌های معنایی واژگان اشاره نمود.
فاطمه احمدی نسب
چکیده
هدف: در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت و نقش چکیده در مقالات علمی و اهمیت ذخیره و بازیابی آن در نظام‌های بازیابی اطلاعات، به یکی از مسائل زبانی نگارش چکیده، یعنی انسجام، به طور اخص انسجام دستوری پرداخته شده است. روش شناسی: 504 چکیده از نشریات برتر پایگاه استنادی علوم جهان اسلام از حوزه‌های عام هفتگانه موضوعی علوم بر اساس نظریه انسجام ...
بیشتر
هدف: در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت و نقش چکیده در مقالات علمی و اهمیت ذخیره و بازیابی آن در نظام‌های بازیابی اطلاعات، به یکی از مسائل زبانی نگارش چکیده، یعنی انسجام، به طور اخص انسجام دستوری پرداخته شده است. روش شناسی: 504 چکیده از نشریات برتر پایگاه استنادی علوم جهان اسلام از حوزه‌های عام هفتگانه موضوعی علوم بر اساس نظریه انسجام هالیدی- حسن (1976) با روش تحلیل محتوا مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها: بیشترین عوامل انسجامی به کار رفته در چکیده‌های مقالات نشریات مورد بررسی، را به ترتیب ارجاع، ربط، حذف و جانشینی تشکیل می‌دهد. در ضمن، در چکیده‌های مقالات حوزه علوم پایه و علوم انسانی بیش از 5 حوزه دیگر، عامل انسجامی به کار رفته است و چکیده‌های حوزه علوم پزشکی از کمترین میزان عوامل انسجامی بهره برده است. از یافته‌های دیگر پیشنهاد افزایش نکات زبان‌شناختی انسجام به دستورالعمل‌های چکیده‌نویسی ایزو 214-1976است. نتیجه گیری: به علت تعداد اندک عوامل انسجامی در برخی از چکیده‌های نشریات علمی، خوانایی و درک مطلب آنها کاهش یافته است. به منظور افزایش خوانایی چکیده‌ها استفاده از عوامل انسجامی توصیه می‌شود. پژوهشگران و نویسندگان مقالات با مطالعه این پژوهش و پژوهش‌های مشابه به اهمیت و ضرورت توجه به مباحث زبان‌شناختی مقالات پی برده و مخصوصاً با توجه به اهمیت چکیده، می‌توانند معیارها و ملاک‌های انسجامی و زبانی به دست آمده در پژوهش حاضر را در مورد چکیده‌های مقالات خود لحاظ کنند تا با بهبود وضعیت زبانی آنها، خوانایی و در نتیجه امکان مشاهده و بازیابی مقالات خود را توسط پژوهشگران دیگر افزایش دهند.
