علم سنجی
علی اکبر خاصه؛ فرامرز سهیلی؛ حیدر مختاری؛ شاهدخت پایدار
چکیده
هدف: با وجود اهمیت زیاد نقدوبررسی‌های کتاب، به ویژه در علوم انسانی و اجتماعی، چندان توجهی از منظر علم‌سنجی به آنها نشده است. هدف این مطالعه بررسی مدارک نقدوبررسی کتاب منتشرشده از سوی پژوهشگران کشورهای خاورمیانه و نمایه‌شده در پایگاه وب-آوساینس در بازة زمانی 2009-2018 با تأکید بر کشور ایران بود.
روششناسی: این مطالعة کاربردی نوعی پیمایش ...
بیشتر
هدف: با وجود اهمیت زیاد نقدوبررسی‌های کتاب، به ویژه در علوم انسانی و اجتماعی، چندان توجهی از منظر علم‌سنجی به آنها نشده است. هدف این مطالعه بررسی مدارک نقدوبررسی کتاب منتشرشده از سوی پژوهشگران کشورهای خاورمیانه و نمایه‌شده در پایگاه وب-آوساینس در بازة زمانی 2009-2018 با تأکید بر کشور ایران بود.
روششناسی: این مطالعة کاربردی نوعی پیمایش علم‌سنجی بود. ابتدا دادههای لازم از وب‌آوساینس استخراج و در نرم‌افزار اکسل وارد شد. برای به دست آوردن شاخص‌های علم‌سنجی و ترسیم شبکه‌های هم‌تألیفی از نرم‌افزار isi.exe استفاده شد.
یافته‌ها: از نظر تعداد مدارک نقدوبررسی ترکیه، ایران و امارات بیشترین مدارک را دارند. به لحاظ سهم مدارک نقدوبررسی کتاب از کل مدارک علمی متعلق به آن کشور، قبرس و لبنان بیشترین سهم را دارند. سهم مدارک نقدوبررسی کتاب کشورهای خاورمیانه از کل مدارک نقدوبررسی کتاب جهان بسیار کم بوده است. به لحاظ حوزه‌های موضوعی، کشورهای خاورمیانه بیشتر در موضوع‌های تاریخ، دین، سایر موضوعات هنر و علوم انسانی، دولت و قوانین، و مطالعات منطقه‌ای فعال هستند. بیشترین استنادهای دریافتی مربوط به ترکیه، ایران و امارات بوده است. همچنین، بیشتر مدارک نقدوبررسی کتاب کشورهای خاورمیانه در قالب تک‌نویسنده منتشر شده است.
نتیجه‌گیری: کشورهای خاورمیانه، از جمله ایران، توجه چندانی به انتشار مدارک نقدوبررسی کتاب ندارند و جایگاه آنها در بین کشورهای جهان مناسب نیست. میزان استنادهای دریافتی مدارک نقدوبررسی کتاب در بین کشورهای خاورمیانه در ده سال اخیر هم بسیار پایین بوده است. همچنین این کشورها کمتر به نقدوبررسی کتاب در حوزه‌های فنی و مهندسی و پزشکی پرداخته‌اند. تحقیقاتی از این دست برای انواع دیگر متون لازم است.
کتابخانه های عمومی
علی اکبر خاصه؛ یسری رحمانی؛ فرامرز سهیلی
چکیده
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین میزان سواد کپی رایت (حق مؤلف) کتابداران کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه است.
روش پژوهش: پژوهش حاضراز نوع توصیفی- همبستگی است و به روش پیمایشی اجرا شده است. جامعه آماری را کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه تشکیل می دهند (170 نفر) که براساس فرمول کوکران 118 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ...
بیشتر
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین میزان سواد کپی رایت (حق مؤلف) کتابداران کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه است.
روش پژوهش: پژوهش حاضراز نوع توصیفی- همبستگی است و به روش پیمایشی اجرا شده است. جامعه آماری را کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه تشکیل می دهند (170 نفر) که براساس فرمول کوکران 118 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد ارزیابی میزان سواد حق‌مؤلف کتابداران تودوروا و همکاران (2017) استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون مجذور کا، آزمون تی یک‌نمونه ای و تی دونمونه‌ای مستقل و آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که میزان آشنایی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه با مسائل مرتبط با حق‌مؤلف در سطح پایینی قرار دارد. همچنین بین میزان آشنایی کتابداران با مسائل مرتبط با حق‌مؤلف در جنسیت‌ها، رشته‌های تحصیلی و سطح تحصیلات تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. میزان آگاهی کتابداران از سیاست‌ها و رویه‌های حق‌مؤلف کشور و کتابخانه‌های خود در سطح پایینی قرار دارد. در نهایت، یافته‌ها نشان داد که اکثریت بالای کتابداران بر لزوم شمول مباحث مرتبط با حق‌مؤلف در برنامه‌های درسی دانشگاهی و آموزش آن به‌ویژه در مقطع کارشناسی اتفاق نظر دارند.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش، می‌توان گفت جای مسائل مربوط به حق‌مؤلف و قوانین مربوط به آن در چارت درسی دانشجویان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در دانشگاه‌ها خالی است. همچنین، مدیران کتابخانه‌های عمومی در استان کرمانشاه باید در این زمینه برای کتابداران سازمان خود برنامه‌ریزی بهتری داشته باشند.
رفتار اطلاع یابی
فرامرز سهیلی؛ علی اکبر خاصه؛ حجت الله عسکری
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در محیط الکترونیکی در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد.روششناسی: این پژوهش با روش آمیخته انجام شده است. بخش کمی پژوهش از نوع مطالعات توصیفی – پیمایشی و بخش کیفی به روش تحلیل مضمون انجام شد. جامعه آماری در بخش کمی شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران ...
بیشتر
هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در محیط الکترونیکی در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد.روششناسی: این پژوهش با روش آمیخته انجام شده است. بخش کمی پژوهش از نوع مطالعات توصیفی – پیمایشی و بخش کیفی به روش تحلیل مضمون انجام شد. جامعه آماری در بخش کمی شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران است که تعداد 354 نفر به روش طبقه‌ای نسبتی انتخاب شده‌اند. در بخش کیفی نمونه آماری شامل 8 نفر از اساتید و مدیران کتابخانه‌های دانشگاه شهید چمران اهواز بود. دادههای پژوهش در بخش کمی از طریق پرسشنامه و در بخش کیفی در قالب گروه‌های کانونی گردآوری شد. دادههای کمی با کمک نرم افزار SPSS نسخه 22 و دادههای کیفی به روش تحلیل مضمون تحلیل شدند.یافته‌ها: تحلیل داده‌ها نشان داد دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز در محیط الکترونیکی از سواد اطلاعاتی نسبتاً مناسبی برخوردارند. تحلیل داده‌ها در بخش کیفی منجر به شناسایی 40 مضمون پایه و 4 مضمون سازمان دهنده در خصوص چالش‌ها (شامل چالش‌های اطلاعاتی، مهارتی، سازماندهی و نرم افزاری و سخت افزاری) و تحلیل مضمون منجر به شناسایی 27 مضمون پایه و 3 مضمون سازمان دهنده در خصوص ساز و کار‌هایی ( شامل دانش افزایی، مهارت افزایی و بروزرسانی سیستم‌ها) برای جستجوی بهتر دانشجویان تحصیلات تکمیلی هنگام جستجوی مناسب در مجموعه‌های الکترونیکی شد.نتیجه گیری: گرچه وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز در محیط الکترونیکی مطلوب است، لکن چالش‌های شناسایی شده در این پژوهش، سواد اطلاعاتی دانشجویان در محیط الکترونیکی را تحت تأثیر قرار میدهد. برای غلبه بر این چالش‌ها کتابخانه‌ها می-توانند از طریق دانش افزایی و مهارت افزایی، سواد اطلاعاتی دانشجویان را ارتقاء دهند.
علم سنجی
ابراهیم عزتی لارسری؛ علی اکبر خاصه
چکیده
هدف: در این پژوهش، بااستفاده از تکنیک علم سنجی بنام طیف سنجی سال انتشار مآخذ، مهمترین آثار تاریخی حوزهی ترجمه‌ی ماشینی شناسایی و تحلیل شده‌اند. روش: این پژوهش از نوع مطالعات علم سنجی میباشد که با استفاده از تکنیک RPYS انجام شده است. جامعۀ پژوهش را 7899 مقاله در حوزهی ترجمه‌ی ماشینی تشکیل می دهد که بین سالهای 1945 تا 2021 در وب آو ساینس ...
بیشتر
هدف: در این پژوهش، بااستفاده از تکنیک علم سنجی بنام طیف سنجی سال انتشار مآخذ، مهمترین آثار تاریخی حوزهی ترجمه‌ی ماشینی شناسایی و تحلیل شده‌اند. روش: این پژوهش از نوع مطالعات علم سنجی میباشد که با استفاده از تکنیک RPYS انجام شده است. جامعۀ پژوهش را 7899 مقاله در حوزهی ترجمه‌ی ماشینی تشکیل می دهد که بین سالهای 1945 تا 2021 در وب آو ساینس نمایه شده اند. در راستای هدف پژوهش، ارجاعات استفادهشده در کلیه مقالاتی که در حوزه ترجمه‌ی ماشینی به چاپ رسیدهاند مورد بررسی قرار گرفت (193912 ارجاع). پس از استخراج کلیۀ آثاری که در قسمت فهرست منابع این مقالات درج شده بودند، با استفاده از برنامه نرم افزاری CRExplorer نتایج تحلیل شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که شانن در سال 1948 نخستین کسی بود که با معرفی مفهوم آنتروپی در فناوری اطلاعات مقدمات ترجمه‌ی ماشینی را فراهم ساخت. پس از ایشان ، ویور در سال 1949 با طرح ترجمه‌ی کلمه به کلمه در ترجمه‌ی ماشینی آماری، این حوزه را متحول ساخت. اما در سال 1966، این لونشتاین بود که با معرفی انقلابی "کدهای باینری" باعث گردید ترجمه‌ی ماشینی قادر به تصحیح، حذف و بازنگری در ترجمه شود. همچنین در سال 1977، دمپستر و همکارانش الگوریتم آماری جدیدی را جهت دستیابی به احتمال حداکثر در داده های ناقص ارائه کردند. در خاتمه، آثار دانشمندانی همچون براون (1993)، هوکرایتر (1997)، پاپیننی (2002) و کوهن (2007) در شکل‌دهی و توسعه‌ی ترجمه‌ی ماشینی از تاثیرگذاری بسزایی برخوردار بودند.نتیجه گیری: بر اساس بررسی آثارتاثیرگذار در حوزه ترجمه‌ی ماشینی، نقش علم ریاضیات و آمار در شکل گیری این حوزه مشهود است.
فرامرز سهیلی؛ مینوش عزتی؛ علی اکبر خاصه
چکیده
هدف: این پژوهش با هدف مقایسه تطبیقی بین عناصر و مؤلفه‌های دو نرم‌افزار سیمرغ و میراث جام جم و بیان ویژگی‌ها و کارآیی این دو نرم‌افزار در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است.روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شده است، و از روش ارزیابانه برای تحلیل دادههای به دست آمده استفاده شده است.یافته‌ها: ...
بیشتر
هدف: این پژوهش با هدف مقایسه تطبیقی بین عناصر و مؤلفه‌های دو نرم‌افزار سیمرغ و میراث جام جم و بیان ویژگی‌ها و کارآیی این دو نرم‌افزار در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است.روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شده است، و از روش ارزیابانه برای تحلیل دادههای به دست آمده استفاده شده است.یافته‌ها: یافتههای پژوهش نشان داد که در 11 معیار مورد بررسی در این پژوهش (شامل: بخش فنی نرم‌افزار؛ بخش استانداردهای ورودی و خروجی اطلاعات؛ بخش جستجو، ذخیره و بازیابی؛ بخش نمایش نتایج؛ بخش ثبت و ورود اطلاعات؛ بخش راهنما ؛ بخش گزارش‌گیری؛ بخش فراهم‌آوری؛ بخش امکانات امنیتی؛ محدودیت‌های سیستم عامل و بخش رابط کاربری) نرم‌افزار میراث جام جم در هفت معیار نسبت به نرم‌افزار سیمرغ برتری دارد. با این وجود نرم‌افزار سیمرغ هم در بخش‌های استانداردهای ورودی و خروجی اطلاعات، جستجو و ذخیره و بازیابی و در نهایت بخش راهنما نسبت به نرم‌افزار میراث جام جم برتری دارد. در مقایسه کلی بر اساس تمام معیارها، نرم‌افزار میراث جام جم با کسب میانگین 08/53 درصدی نسبت به نرم‌افزار سیمرغ با میانگین 55/46 درصدی، برتری دارد.نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که با توجه به نیازهای سازمانی و اختصاصیِ هر یک از نرم‌افزارهای تحت بررسی، هر دو نرم‌افزار نیاز به بازبینی و برخی اصلاحات دارند. هر چند که نرم‌افزار میراث جام جم از نظر اهداف آرشیوی در صدا و سیما برتری دارد اما در بخش‌های مهمی از جمله بخش استانداردهای ورودی و خروجی اطلاعات، بخش جستجو و بازیابی اطلاعات، بخش راهنما و رابط کاربری نیاز به بازبینی دارد تا با منابع آرشیوی هماهنگی بیشتری داشته باشد. ولی با این حال در بخش فنی، گزارش‌گیری و فراهم‌آوری و امکانات امنیتی دارای میانگین‌های قابل قبولی است.
کتابخانه های عمومی
علی اکبر خاصه؛ شهلا یوسف پور؛ فرامرز سهیلی؛ مهری شهبازی
چکیده
هدف: در این پژوهش سعی شده رابطه بین شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی کتابداران در کتابخانه‌ها، با فرسودگی، استرس و انگیزش شغلی مورد توجه قرار گیرد.
روششناسی: پژوهش حاضر کاربردی و از نوع پیمایشی- همبستگی بوده و جامعۀ آماری آن 170 نفر از کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه میباشد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌های استاندارد ...
بیشتر
هدف: در این پژوهش سعی شده رابطه بین شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی کتابداران در کتابخانه‌ها، با فرسودگی، استرس و انگیزش شغلی مورد توجه قرار گیرد.
روششناسی: پژوهش حاضر کاربردی و از نوع پیمایشی- همبستگی بوده و جامعۀ آماری آن 170 نفر از کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه میباشد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌های استاندارد اختلالات اسکلتی- عضلانی نوردیک، فرسودگی شغلی ماسلاچ، استرس شغلی Hse و انگیزش شغلی مازلو بود. داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی رگرسیون لجستیک و آزمون مجذور کا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین شیوع اختلالات اسکلتی – عضلانی به ترتیب در نواحی کمر، پشت، گردن، باسن و کمترین اختلالات در نواحی زانو، شانه، مچ دست و آرنج گزارش شده است. به‌علاوه رابطه‌ی بین فرسودگی شغلی و شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی در ناحیه‌ی گردن، پشت، باسن، شانه، آرنج و مچ دست، بین استرس شغلی و شیوع این اختلالات در ناحیه‌ی باسن و بین انگیزش شغلی و شیوع این اختلالات در ناحیه‌ی گردن، پشت و شانه همبستگی معنادار وجود دارد.
نتیجه گیری: اختلالات اسکلتی– عضلانی دارای فراوانی بالایی در بین کارکنان کتابخانه‌های عمومی است. در این راستا انجام برنامه‌های مداخله‌ای ارگونومی در محیط کار امری ضروری بنظر می‌رسد. و می‌توان به آموزش کارکنان در رابطه با اصول ارگونومیک کار در محیط کار به عنوان قسمتی از این برنامه‌ها اشاره کرد.
علی اکبر خاصه؛ لیلا زمانی؛ فرامرز سهیلی
چکیده
هدف: هدف از این پژوهش ارزیابی کیفیت خدمات در وب‌سایت موبایلی برخی از کتابخانه‌های دانشگاهی ایران است. روش تحقیق: این پژوهش به روش تحلیل محتوای کمّی انجام شده است. جامعۀ پژوهش را کتابخانه‌های دانشگاه‌های زیرنظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) و دانشگاه‌های آزاد اسلامی تشکیل داده است که به روش نمونه‌گیری هدفمند از هر گروه تعداد ...
بیشتر
هدف: هدف از این پژوهش ارزیابی کیفیت خدمات در وب‌سایت موبایلی برخی از کتابخانه‌های دانشگاهی ایران است. روش تحقیق: این پژوهش به روش تحلیل محتوای کمّی انجام شده است. جامعۀ پژوهش را کتابخانه‌های دانشگاه‌های زیرنظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) و دانشگاه‌های آزاد اسلامی تشکیل داده است که به روش نمونه‌گیری هدفمند از هر گروه تعداد 20 دانشگاه که بالاترین رتبه را در پایگاه استنادی جهان اسلام داشتند انتخاب شد. ابزار گردآوری داده‌ها سیاهه وارسی استانداردی است که توسط تورس-پرز (2016) طراحی شده و کیفیت خدمات را ارزیابی می‌کند.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که کیفیت خدمات وب‌سایت موبایلی دانشگاه‌های وابسته به وزارت عتف در وضعیت متوسط رو به بالا، و دانشگاه‌های آزاد در وضعیت متوسط روبه پایین قرار دارند. در رتبه‌بندی کیفیت خدمات، دانشگاه‌های تهران، آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، فردوسی مشهد، و مازندران بهترین رتبه‌ها را کسب کردند. همچنین نتایج به‌دست آمده نشان داد که بین رتبه‌بندی براساس کیفیت خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی دانشگاه‌های مذکور و رتبه بندی آنها در پایگاه استنادی جهان اسلام همبستگی وجود ندارد.نتیجه‌گیری: باتوجه به طیف وسیع و متنوع کاربران، به نظر می‌رسد توجه به کیفیت خدمات در طراحی وب سایت موبایلی کتابخانه‌های دانشگاهی سبب مراجعۀ بهتر کاربران به آن، استفاده بیشتر از خدمات کتابخانه، و در نهایت افزایش کارآیی خدمات این کتابخانه‌ها می شود.
رضا مختارپور؛ علی اکبر خاصه
چکیده
هدف: در این پژوهش، با روش جدیدی به نام طیف سنجی سال انتشار مآخذ، مهمترین آثار تاریخی در حوزه روش پژوهش با رویکردی علمی،موردبررسی و تحلیل قرارگرفته است.
روش: این پژوهش از نوع مطالعات علم سنجی میباشد. دادههای اولیه این پژوهش از وبگاه علوم استخراج گشتهاند. به همین منظور، ارجاعات استفادهشده در کلیه مقالاتی که در مجلات هستۀ ...
بیشتر
هدف: در این پژوهش، با روش جدیدی به نام طیف سنجی سال انتشار مآخذ، مهمترین آثار تاریخی در حوزه روش پژوهش با رویکردی علمی،موردبررسی و تحلیل قرارگرفته است.
روش: این پژوهش از نوع مطالعات علم سنجی میباشد. دادههای اولیه این پژوهش از وبگاه علوم استخراج گشتهاند. به همین منظور، ارجاعات استفادهشده در کلیه مقالاتی که در مجلات هستۀ روش پژوهش از سال 1980 تا 2014 به چاپ رسیدهاند موردبررسی قرار گرفت. دادههای اصلاح شده با استفاده از برنامه نرم افزاری مختص RPYS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: توزیع تعداد مآخذ موجود در رکوردهای حوزۀ روش پژوهش بر اساس سال انتشار آنها نشان میدهد در بازۀ زمانی 1900 تا 1980، این حوزه شاهد نُه جهش مهم بوده است که به ترتیب در سالهای 1910، 1927، 1934، 1938، 1951، 1960، 1965، 1967، و 1979 روی داده است.یافتههای پژوهش، از تأثیرپذیری قابلملاحظه سیر تاریخی مباحث روش پژوهش از مطالعات حوزه روانشناسی (به ویژه،کاربرد آمار در علم روانشناسی) حکایت دارد.
نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که سهم مقالات از کل منابع پرارجاعِ معرفیشده، 12 به 7 (12 عنوان مقاله، 7 عنوان کتاب) است که این میتواند به منزله آن باشد که تأثیرگذاری مقالات در شکلگیری خاستگاه تاریخی مباحث روش پژوهش، به مراتب بیش از کتاب بوده است.
