رفتار اطلاع یابی
فرامرز سهیلی؛ شراره محمودی
چکیده
هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل عدم استفاده زنان خانه‌دار روستاهای استان کردستان از کتابخانه‌های عمومی می‌باشد.
روش: پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی و با روش گراندد تئوری انجام شده است. داده‌های پژوهش از طریق مصاحبه با 25 نفر از زنان خانه‌دار روستاهای استان کردستان به دست آمد. تحلیل دادهها با استفاده از روشهای کدگذاری، در ...
بیشتر
هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل عدم استفاده زنان خانه‌دار روستاهای استان کردستان از کتابخانه‌های عمومی می‌باشد.
روش: پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی و با روش گراندد تئوری انجام شده است. داده‌های پژوهش از طریق مصاحبه با 25 نفر از زنان خانه‌دار روستاهای استان کردستان به دست آمد. تحلیل دادهها با استفاده از روشهای کدگذاری، در سه مرحله باز، محوری و انتخابی انجام گرفت.
یافتهها: از تحلیل مصاحبه‌ها، 5 مقوله اصلی و 19 مقوله فرعی شناسایی شدند. مقوله اصلی شرایط فیزیکی شامل مقوله‌های فرعی موقعیت، تعداد کتابخانه، فضای داخلی، امکانات، و مقوله اصلی کارکنان شامل دانش و مهارت، روابط عمومی و کمبود و مقوله اصلی منابع شامل کمبود، سفارش و سازماندهی، و مقوله اصلی خدمات عمومی شامل شبکه کتابخانه‌ای، ساعت کاری، امانت، خدمات ویژه، و مقوله اصلی مسائل شخصی شامل کمبود زمان، فرهنگ‌سازی، انگیزه، اقتصاد و عدم آگاهی بودند.
نتیجه‌گیری: بهبود عملکرد کتابخانه‌ها و ارائه خدمات بهتر و کاملتر به زنان خانه‌دار می‌تواند در فهم و ارزش‌گذاری آنان نسبت به اطلاعات و خدمات فراهم شده توسط کتابخانه تحول ایجاد کند و در نتیجه منجر به بهبود جایگاه کتابخانه در افکار و اذهان عمومی شود لذا مسئولین کتابخانه‌های عمومی باید نقشه خدمات‌دهی به این قشر تأثیرپذیر و تأثیرگذار جامعه را بسیار مهم تلقی کنند.
نتیجه‌گیری: بهبود عملکرد کتابخانه‌ها و ارائه خدمات بهتر و کاملتر به زنان خانه‌دار می‌تواند در فهم و ارزش‌گذاری آنان نسبت به اطلاعات و خدمات فراهم شده توسط کتابخانه تحول ایجاد کند و در نتیجه منجر به بهبود جایگاه کتابخانه در افکار و اذهان عمومی شود لذا مسئولین کتابخانه‌های عمومی باید نقشه خدمات‌دهی به این قشر تأثیرپذیر و تأثیرگذار جامعه را بسیار مهم تلقی کنند.
رفتار اطلاع یابی
فرامرز سهیلی؛ علی اکبر خاصه؛ حجت الله عسکری
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در محیط الکترونیکی در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد.روش‌شناسی: این پژوهش با روش آمیخته انجام شده است. بخش کمی پژوهش از نوع مطالعات توصیفی – پیمایشی و بخش کیفی به روش تحلیل مضمون انجام شد. جامعه آماری در بخش کمی شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران ...
بیشتر
هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در محیط الکترونیکی در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد.روش‌شناسی: این پژوهش با روش آمیخته انجام شده است. بخش کمی پژوهش از نوع مطالعات توصیفی – پیمایشی و بخش کیفی به روش تحلیل مضمون انجام شد. جامعه آماری در بخش کمی شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران است که تعداد 354 نفر به روش طبقهای نسبتی انتخاب شده‌اند. در بخش کیفی نمونه آماری شامل 8 نفر از اساتید و مدیران کتابخانه‌های دانشگاه شهید چمران اهواز بود. داده‌های پژوهش در بخش کمی از طریق پرسشنامه و در بخش کیفی در قالب گروه‌های کانونی گردآوری شد. داده‌های کمی با کمک نرم افزار SPSS نسخه 22 و داده‌های کیفی به روش تحلیل مضمون تحلیل شدند.یافتهها: تحلیل دادهها نشان داد دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز در محیط الکترونیکی از سواد اطلاعاتی نسبتاً مناسبی برخوردارند. تحلیل دادهها در بخش کیفی منجر به شناسایی 40 مضمون پایه و 4 مضمون سازمان دهنده در خصوص چالش‌ها (شامل چالش‌های اطلاعاتی، مهارتی، سازماندهی و نرم افزاری و سخت افزاری) و تحلیل مضمون منجر به شناسایی 27 مضمون پایه و 3 مضمون سازمان دهنده در خصوص ساز و کار‌هایی ( شامل دانش افزایی، مهارت افزایی و بروزرسانی سیستم‌ها) برای جستجوی بهتر دانشجویان تحصیلات تکمیلی هنگام جستجوی مناسب در مجموعه‌های الکترونیکی شد.نتیجه گیری: گرچه وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز در محیط الکترونیکی مطلوب است، لکن چالش‌های شناسایی شده در این پژوهش، سواد اطلاعاتی دانشجویان در محیط الکترونیکی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای غلبه بر این چالش‌ها کتابخانه‌ها می-توانند از طریق دانش افزایی و مهارت افزایی، سواد اطلاعاتی دانشجویان را ارتقاء دهند.
فرامرز سهیلی؛ سرگل رحیمی
چکیده
هدف: افزایش روز افزون اطلاعات و پی بردن به ارزش و اهمیت آن در زندگی شخصی و حرفهای افراد، معضل چگونگی دسترسی به اطلاعات را برای آنها به دنبال داشته و دسترسی به اطلاعات مورد نیازشان مهارتهای خاصی را طلب مینماید. هدف از پژوهش حاضر بررسی رفتار اطلاعاتی کاربران کتابخانه‌های عمومی شهرستان سقز در شبکه جهانی وب می‌باشد.روش: این پژوهش ...
بیشتر
هدف: افزایش روز افزون اطلاعات و پی بردن به ارزش و اهمیت آن در زندگی شخصی و حرفهای افراد، معضل چگونگی دسترسی به اطلاعات را برای آنها به دنبال داشته و دسترسی به اطلاعات مورد نیازشان مهارتهای خاصی را طلب مینماید. هدف از پژوهش حاضر بررسی رفتار اطلاعاتی کاربران کتابخانه‌های عمومی شهرستان سقز در شبکه جهانی وب می‌باشد.روش: این پژوهش به شیوه پژوهش کیفی پدیدارشناسی و با استفاده از مصاحبه‌های عمیق و نیمه ساختار یافته و نمونهگیری مبتنی بر هدف انجام شده است. جامعه پژوهش کلیه کاربران کتابخانه‌های عمومی شهرستان سقز بودند که حجم نمونه این پژوهش براساس معیار اشباع 25 نفر بودند. افراد مورد مصاحبه دیدگاه‌ها و تجارب خود را پیرامون شبکه جهانی وب و محتوای سایت‌هایی که بازدید میشود، به بحث گذاشتند. مکالمات ضبط و سپس دست‌نویسی شد و با استفاده از روش درون مایه‌ای براون و کلارک تجزیه و تحلیل شد.یافتهها: طی این پژوهش 5 درونمایه اصلی که هر کدام حاوی تعدادی درون مایه فرعی هستند استخراج شد درونمایه‌ها عبارتند از: دلایل کارآمدی، عوامل ترغیب‌کننده، سواد اطلاعاتی و رسانه‌ای، پیامد، محدودیت‌ها، نیازهای اطلاعاتی کاربران.نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش می‌تواند برای خود فرد، خانواده‌ها و مسئولین سودمند باشد. مسئله مهم در این پژوهش لزوم آموزش کاربران جهت آشنایی با جنبه‌های کاربردی مثبت و پیامدهای منفی شبکه جهانی وب برای گزینش آگاهانه منابع و اطلاعات است. و همچنین لزوم افزایش سرعت اینترنت و سیستم‌های کامپیوتری در کتابخانه‌های عمومی و ارسال خدمات آگاهی‌رسانی جاری، فهرست مندرجات نشریه‌های تخصصی و .. به پست الکترونیکی کاربران می‌باشد.
پروین نجف پور مقدم؛ زهره چراغی؛ فرهاد احمدی اصل
چکیده
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه باورهای معرفت شناختی و نیاز به شناخت دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز با رفتار اطلاعاتی آنان و همچنین بررسی رابطه این متغیرها با یکدیگر است. روش شناسی: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نوع توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش تمامی دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه شهید چمران اهواز ...
بیشتر
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه باورهای معرفت شناختی و نیاز به شناخت دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز با رفتار اطلاعاتی آنان و همچنین بررسی رابطه این متغیرها با یکدیگر است. روش شناسی: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نوع توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش تمامی دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه شهید چمران اهواز در همه مقاطع تحصیلی بود که 380 نفر از آنان به عنوان نمونه پژوهش با روش تصادفی طبقهای انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، سه پرسشنامه بود که در اختیار آزمودنیها قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS در بخش آمار توصیفی و استنباطی و از نرم افزار Amos برای بررسی فرضیات پژوهش استفاده شد. یافته ها: یافتههای پژوهش نشان داد که هر دو سازه نیاز به شناخت و باورهای معرفتشناختی، بر رفتار اطلاعاتی دانشجویان تأثیر مثبت و معنادار دارند و از سوی دیگر، با یکدیگر رابطه دوسویه دارند. نتیجه گیری: بر اساس یافتههای پژوهش، دانشجویانی که سطوح باورهای معرفتی و نیاز به شناخت بالاتری دارند، در محیط اطلاعاتی، رفتار اطلاعاتی پیچیدهتر و کارآمدتری دارند. از طرفی بررسی رابطه میان دو سازهی مهم نیاز به شناخت و باورهای معرفتی در میان دانشجویان، نشان داد که این دو سازه به طور معناداری با یکدیگر ارتباط دوسویه دارند. به این معنی که رابطه تأثیر و تأثر بین آنها وجود دارد. به عبارتی، دانشجویانی که باورهای معرفتی سطح بالا دارند، و به پیچیده بودن، عدم قطعیت و لزوم کسب دانش از منابع موثق اعتقاد دارند، این باورهای ذهنی را در تمایل به درگیری با اطلاعات پیچیده و صرف زمان و انرژی بیشتر برای کسب اطلاعات موثق و دست اول نشان میدهند.
پروین نجف پور مقدم؛ زهره چراغی
چکیده
مقدمه: نیاز به شناخت یک متغیر روانشناختی مهم است که ارتباط نسبتاً نزدیکی با یادگیری و فعالیت‌های مرتبط با آن مانند تفکر، جستجو، بازیابی، تحلیل و پردازش اطلاعات دارد.هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان سطوح متفاوت نیاز به شناخت و رفتار اطلاعاتی دانشجویان در مقاطع مختلف تحصیلی انجام شده است.روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و ...
بیشتر
مقدمه: نیاز به شناخت یک متغیر روانشناختی مهم است که ارتباط نسبتاً نزدیکی با یادگیری و فعالیت‌های مرتبط با آن مانند تفکر، جستجو، بازیابی، تحلیل و پردازش اطلاعات دارد.هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان سطوح متفاوت نیاز به شناخت و رفتار اطلاعاتی دانشجویان در مقاطع مختلف تحصیلی انجام شده است.روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش تمامی دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه شهید چمران اهواز در همه مقاطع تحصیلی در سال تحصیلی 95-96 می‌باشد. یافتهها: یافتهها نشان داد که تفاوت معناداری بین نیاز به شناخت آزمودنی ها بر حسب جنسیت وجود ندارد ولی متغیر نیاز به شناخت آزمودنیها بر حسب مقطع و حوزهی تحصیلی آنها متفاوت است. نتیجه‌گیری: بر اساس یافتههای پژوهش میتوان نتیجه گرفت که سازه نیاز به شناخت، در دانشجویان بر حسب حوزه تحصیلی و مقطع تحصیلی متفاوت است و با بالارفتن مقطع تحصیلی افزایش مییابد. از طرفی نیاز به شناخت می‌تواند رفتار اطلاعاتی دانشجویان را پیشبینی نماید و به عبارتی رفتار اطلاعاتی دانشجویان بر حسب میزان نیاز به شناخت آنان متفاوت است.
زینب فری زاده؛ زاهد بیگدلی
چکیده
هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش مدلسازی در حوزه رفتار اطلاعاتی است.
روش/ رویکرد پژوهش: روش انجام این پژوهش مطالعه کتابخانه‌ای- سندی است.
یافتهها: یافتههای این پژوهش نشان داد که مدلسازی در حوزه رفتار اطلاعاتی به درک اینکه اطلاعیابی چهوقت، چرا و چگونه رخ می‌دهد، میانجامد. مدلسازی رفتار کاربران همچنین ...
بیشتر
هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش مدلسازی در حوزه رفتار اطلاعاتی است.
روش/ رویکرد پژوهش: روش انجام این پژوهش مطالعه کتابخانه‌ای- سندی است.
یافتهها: یافتههای این پژوهش نشان داد که مدلسازی در حوزه رفتار اطلاعاتی به درک اینکه اطلاعیابی چهوقت، چرا و چگونه رخ می‌دهد، میانجامد. مدلسازی رفتار کاربران همچنین می‌تواند به عنوان ابزاری کمکی برای مدیریت اطلاعات، ارزیابی و یا بهبود سازماندهی و بازیابی اطلاعات و درک روابط بین رفتارهای متعدد کاربران به کار رود.
نتیجه‌گیری: مدلها در توصیف و پیشبینی پدیدهها بسیار مفید هستند و از آنها میتوان برای شناسایی موضوعات پیچیدهای چون رفتار اطلاعاتی انسان استفاده کرد. به سبب قدرت بازنمایی، ویژگیهای کالبدشناسی و توانایی در ارتباط دادن بین نظریههای علمی و دنیای واقعی، میتوانند به عنوان یک عنصر قدرتمند در فرایند پژوهش‌های رفتار اطلاعاتی عمل کنند.
دوره 3، شماره 8 ، دی 1390، ، صفحه 99-120
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش عوامل مختلف در رفتار اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی دانشگاه صنعتی خاتمالانبیاء بهبهان صورت گرفت. همچنین در این مطالعه، رابطهی بین خودکارآمدی عمومی و رفتار اطلاعاتی این دانشجویان بررسی شد. 300 دانشجوی سالهای اول تا چهارم دانشگاه صنعتی خاتمالانبیاء بهبهان از بین کلیه دانشجویان این مرکز به صورت نمونهگیری ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش عوامل مختلف در رفتار اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی دانشگاه صنعتی خاتمالانبیاء بهبهان صورت گرفت. همچنین در این مطالعه، رابطهی بین خودکارآمدی عمومی و رفتار اطلاعاتی این دانشجویان بررسی شد. 300 دانشجوی سالهای اول تا چهارم دانشگاه صنعتی خاتمالانبیاء بهبهان از بین کلیه دانشجویان این مرکز به صورت نمونهگیری تصادفی طبقهای برگزیده شدند، و به پرسشنامههای محقق ساخته بر اساس پرسشنامه حاجی نژادیان شیرازی (1386) و خودکارآمدی عمومی والدمن (2003) پاسخ دادند. همچنین تحلیل دادهها با استفاده از روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس تکراری، آزمون تکراری فریدمن و تحلیل واریانس چند متغیری (MANOVA)انجام شد. یافتهها حاکی از وجود تفاوت معنیدار میان دانشجویان در مؤلفههای "رفتار اطلاعاتی" بود. از نظر دانشجویان، مولفههای "جست و جوی اطلاعات"، "نیازهای اطلاعاتی"، "استفاده از اطلاعات"، "موانع دسترسی به اطلاعات"، و "منابع اطلاعاتی" به ترتیب بالاترین نقش و تأثیر را در رفتار اطلاعاتی دارند. آنان همچنین در اولویتبندی عواملی که منجر به عدم دسترسی کاربر به اطلاعات میشود به ترتیب "موجود نبودن منابع اطلاعاتی در کتابخانه"، "کمبود وقت"، و "عدم آشنائی خود با جست و جو در منابع چاپی" را اعلام نمودند. شرکت کننده ها از نظر روشهای کسب اطلاعات مورد نیاز بالاترین رتبه را به مراجعه مستقیم به منابع اینترنتی و سپس به مولفههای دریافت کمک از دوستان و همکلاسیها، و در آخر به مشورت با کتابداران و دریافت کمک از آنان اختصاص دادند. آزمونهای معناداری تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد که دانشجویان دختر و پسراز نظر مولفههای "نیازهای اطلاعاتی" و "موانع دسترسی به اطلاعات"، دانشجویان رشتههای تحصیلی مختلف در مولفههای "منابع اطلاعاتی" و "موانع دسترسی به اطلاعات"، و دانشجویان ورودیهای مختلف در متغیرهای "خودکارآمدی"، و در مولفههای "جست و جوی اطلاعات" و "استفاده از اطلاعات" با یکدیگر تفاوت دارند. یافتهی دیگر نشان داد که بین مولفههای "موانع دسترسی به اطلاعات" و "جست وجوی اطلاعات" از متغیر رفتار اطلاعاتی با متغیر خودکارآمدی رابطه معنیداری وجود دارد، و رابطه مابقی مولفههای رفتار اطلاعاتی با خودکارآمدی معنیدار نبودند.
