کتابخانه های عمومی
مهدی رحمانی؛ فاطمه فهیم نیا؛ سپیده فهیمی فر
چکیده
هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی و اولویت‌بندی ریسک‌های خدمات کتابخانههای عمومی ایران بود. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع پژوهش‌های ترکیبی بود. در پژوهش حاضر از فن‌های فراترکیب (کیفی)، محاسبه ضریب کاپا و تکنیک دلفی (کمی) استفاده شد. قلمرو پژوهش شامل کلیه مقالات منتشر شده در بازه زمانی 1990 تا 2020 به زبان‌های فارسی ...
بیشتر
هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی و اولویت‌بندی ریسک‌های خدمات کتابخانههای عمومی ایران بود. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع پژوهش‌های ترکیبی بود. در پژوهش حاضر از فن‌های فراترکیب (کیفی)، محاسبه ضریب کاپا و تکنیک دلفی (کمی) استفاده شد. قلمرو پژوهش شامل کلیه مقالات منتشر شده در بازه زمانی 1990 تا 2020 به زبان‌های فارسی و انگلیسی بود. در تکنیک دلفی جامعه پژوهش شامل تمامی متخصصان حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی، کتابخانههای عمومی، مدیریت و فناوری اطلاعات که پیش‌تر سابقه همکاری با کتابخانهها را داشته باشند؛ بود. برای تعیین تعداد دقیق افراد جامعه کلیه پژوهشگرانی که در حوزه‌های موضوعی ارائه شده در جدول فوق اقدام به انجام پژوهش کرده‌اند شناسایی شدند. سپس تعداد 24 نفر از افراد به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. یافتهها: بر اساس منابع منتشر شده تعداد 69 ریسک در 8 دسته شناسایی شدند. بر اساس نظرات متخصصان مهمترین چالش پیش روی کتابخانهها که بالاترین امتیاز را از نظر متخصصان ایرانی دریافت کرده است مربوط از بین رفتن محتوای کتابخانه، ناتوانی در خرید منابع جدید و یا قطع اشتراک منابع کتابخانه به دلیل کمبود بودجه، مسائل اقتصادی، سانسور، ویروسی شدن، تحریم و ...که می‌توانند چالش مهمی پیش روی کتابخانههای عمومی باشند. چالش‌های عدم تبلیغ و تشویق نهادهای فرهنگی برای هدایت جامعه به کتابخانههای عمومی و افزایش رقبای کتابخانه (موتورهای جستجو پایگاههای اطلاعاتی، کافی نت‌ها و ...) در ارائه اطلاعات مورد نیاز مشتریان (با توجه به اینکه رقبا می‌توانند مطالب را به‌صورتی کاربرپسندتر در اختیار مشتریان قرار دهند) نیز در رتبه دوم قرار دارند و می‌توانند منجر به ایجاد خطر برای کتابخانههای عمومی شوند. بحث و نتیجهگیری: با توجه به رشد سریع منابع اطلاعاتی و تنوع در منابع اطلاعاتی کتابخانه برای بازیابی اطلاعات مورد نیاز مشتریان باید چندین راه را انتخاب نماید و با استفاده از روش‌های امانت بین کتابخانهای، اشتراک مشترک پایگاههای اطلاعاتی و امکان ارسال منابع بازیابی شده از طریق ایمیل برای مشتریان به نیازهای اطلاعاتی آنها پاسخ گوید. همچنین شیوه انتخاب منابع نهاد کتابخانههای عمومی کشور به‌صورت متمرکز است و کتابخانه تأثیر مستقیمی در انتخاب منابع ندارد. بنابراین نحوه انتخاب منابع باید بازنگری شود و راه‌های انتخاب کتاب توسط جامعه مخاطب گسترش یابد، یعنی کاربران برای انتخاب کتاب‌های مورد نیازشان از طریق شبکه‌های اجتماعی، صندوق نظرات و پیشنهاد‌های وب سایت کتابخانه بتوانند اقدام کنند.
محمد حسن زاده؛ زینب غیوری
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف فراتحلیل مطالعات کاربران کتابخانههای عمومی ایران و دستیابی به فهمی دقیق از یافته های پژوهش های پیشین در این زمینه انجام گرفته است.روش: در این مطالعه از روش جستجوی پایگاههای اطلاعاتی با استفاده از کلیدواژه‌های user studies", "user study" , "public library user studies" " ," The importance of user studies" در بین پایگاههای اطلاعاتی خارجی Google Scholar, Scopus, ...
بیشتر
هدف: پژوهش حاضر با هدف فراتحلیل مطالعات کاربران کتابخانههای عمومی ایران و دستیابی به فهمی دقیق از یافته های پژوهش های پیشین در این زمینه انجام گرفته است.روش: در این مطالعه از روش جستجوی پایگاههای اطلاعاتی با استفاده از کلیدواژه‌های user studies", "user study" , "public library user studies" " ," The importance of user studies" در بین پایگاههای اطلاعاتی خارجی Google Scholar, Scopus, JSTOR, Science Direct و کلیدواژه‌های مطالعات کاربران، مطالعات کاربران کتابخانههای عمومی، کاربران کتابخانههای عمومی، جذب مخاطب در بین پایگاههای داخلیSID, Magiran, Noormags کار جستجو انجام پذیرفت. در نهایت، 18 منبع انگلیسی و 38 مقاله فارسی وارد مطالعه شد. سیر تحول مطالعات کاربران در دو دوره زمانی قبل و بعد از دهه1980 شناسایی و تحلیل شده است.یافتهها: یافتهها نشان داد در مطالعات خارجی توزیع فراوانی حوزه‌های مطالعه شده در مطالعات کاربران، «عوامل و موانع استفاده از کتابخانه عمومی و خدمات کتابخانه»، بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند،. خدمات، مکان و منابع کتابخانه، دسترس‌پذیری و راحتی محیط کتابحانه، و کارکنان با بیشترین فراوانی به عنوان زیرمولفه‌های مطرح شده در این مطالعات بوده اند. رابطه بین درآمد، تحصیلات، جنسیت، سن، میزان اوقات فراغت و همچنین استفاده از اینترنت بر استفاده از کتابخانه عمومی مورد تایید قرار گرفته است. در مطالعات انجام شده در ایران، فضا و معماری کتابخانه، مناسبت منابع با نیاز اعضاء، نگرش‌سنجی در خصوص کتابخانه عمومی، تمرکز بر سنجش رضایت افراد بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند.
عظیمه مظفری؛ زهیر حیاتی؛ افسانه مظفری
چکیده
هدف: هدف پژوهش حاضر ارائه روشی به منظور مدیریت ریسک کتابداران کتابخانههای عمومی استان فارس در شرایط عدم‌قطعیت است.روششناسی: در این پژوهش از یک الگوی تلفیقی از روش‌های مدیریت ریسک و اعداد فازی استفاده میشود تا ضمن در نظر گرفتن عدم قطعیت موجود، به وسیله رتبه‌بندی ریسک‌های موجود برای کتابداران کتابخانههای عمومی، اقدامات مناسب ...
بیشتر
هدف: هدف پژوهش حاضر ارائه روشی به منظور مدیریت ریسک کتابداران کتابخانههای عمومی استان فارس در شرایط عدم‌قطعیت است.روششناسی: در این پژوهش از یک الگوی تلفیقی از روش‌های مدیریت ریسک و اعداد فازی استفاده میشود تا ضمن در نظر گرفتن عدم قطعیت موجود، به وسیله رتبه‌بندی ریسک‌های موجود برای کتابداران کتابخانههای عمومی، اقدامات مناسب در جهت جلب رضایت آنها ارائه گردد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام کارشناسان و کتابداران کتابخانههای عمومی استان فارس می‌باشد. در چارچوب روش پیشنهادی ابتدا ریسک‌های کتابداران بر اساس مطالعه پژوهش‌های پیشین استخراج شده و سپس بر اساس الگوریتمی مبتنی بر اعداد فازی مثلثی رتبه‌بندی می‌گردند. در این الگوریتم با در نظر گرفتن دو هدف زمان و کیفیت، هر ریسک از دو منظر شدت اثر و احتمال وقوع آن رتبه‌بندی میشود. کلیه محاسبات نیز بر اساس قوانین اعداد فازی انجام می‌گردد.یافتهها: یافته‌های پژوهش نتایج نشان داد که سه ریسکی که رتبه‌های اول تا سوم را به خود اختصاص داده‌اند عبارت‌اند از: فقدان شبکه برق اضطراری، فقدان سیستم ضد حریق و کپسول آتش‌نشانی، اتصالات برقی و خطرات آن.نتیجهگیری: مدیریت ریسک در کتابخانههای عمومی از اهمیت خاصی برخوردار است لذا در این پژوهش مدلی طراحی گردید که ضمن معرفی و رتبه بندی ریسک‌های کتابداران کتابخانههای عمومی، کتابداران را در جهت خدمت رسانی مطلوب یاری می‌نماید.
سعیده خلیلیان؛ میترا پشوتنی زاده
چکیده
چکیده
هدف: هدف از این پژوهش شناسایی تاثیر خدمات کتابخانه ای و رسانه های مختلف بر جذب نوجوانان به کتابخانه های عمومی شهر اصفهان است.
روش شناسی: این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه اعضای 12 تا 16 سال کتابخانههای عمومی شهر اصفهان (حدود920 نفر) و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران برابر با 270 بود. برای گردآوری ...
بیشتر
چکیده
هدف: هدف از این پژوهش شناسایی تاثیر خدمات کتابخانه ای و رسانه های مختلف بر جذب نوجوانان به کتابخانه های عمومی شهر اصفهان است.
روش شناسی: این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه اعضای 12 تا 16 سال کتابخانههای عمومی شهر اصفهان (حدود920 نفر) و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران برابر با 270 بود. برای گردآوری دادهها از روش نمونه گیری تصادفی طبقهای و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است.
یافتهها: نتایج پژوهش نشان داد که بر اساس نظرات نوجوان در بین انواع مختلف خدمات کتابخانهای که می تواند موجب جذب کاربران به کتابخانه های عمومی شود "پاسخگویی به سوالات تحقیقی دانشآموزان" با میانگین57/3 در اولین رتبه و "قصهگویی و نمایشنامه-خوانی" با میانگین 45/2 در آخرین رتبه قرار دارند و همچنین در بین انواع رسانهها "تلویزیون" با میانگین 95/3 موثرترین رسانه برای جذب نوجوانان به کتابخانهها و "روزنامه" با میانگین 37/2 در پایینترین رتبه قرار داده شد.
نتیجهگیری: یافتهها نشان داد که جهت جذب افراد به کتابخانه های عمومی در بین انواع رسانههای مختلف باید بیشتر و همچنین هدفمندتر از تلویزیون استفاده گردد و نیز در بین انواع خدمات کتابخانهای امکانات بیشتری را جهت پاسخگویی به سؤالات تحقیقی دانشآموزان ایجاد کرد. با توجه به این نتایج میتوان برنامهریزی مناسبتری برای استفاده از رسانه های مختلف جهت اطلاع رسانی در مورد کتابخانهها و به کارگیری خدماتی در کتابخانه که جذابیت بیشتری برای نوجوانان دارد، انجام داد.
معصومه مسلمی؛ محمد فرج پور
چکیده
هدف: هدف بررسی وضعیت سواد اطلاعات سلامت کتابداران کتابخانه های عمومی در ارتباط با مراجعان است.روش: پژوهش از نوع توصیفی و تحلیلی و به روش پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه است که بین 119 نفر از کتابداران توزیع شد و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: سواد اطلاعات سلامت کتابداران از نظر ...
بیشتر
هدف: هدف بررسی وضعیت سواد اطلاعات سلامت کتابداران کتابخانه های عمومی در ارتباط با مراجعان است.روش: پژوهش از نوع توصیفی و تحلیلی و به روش پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه است که بین 119 نفر از کتابداران توزیع شد و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: سواد اطلاعات سلامت کتابداران از نظر مهارتهای همدلی، ارتباطی، بهداشتی، خانوادگی در سطح مطلوبی بود. سواد اطلاعات سلامت کتابداران در" افتخار دانستن خدمت به مراجعین" نسبت به سایر شاخص های همدلی و در"رفتار مناسب توام با احترام با همه مراجعان"نسبت به سایر شاخص های مهارتهای ارتباطی و در"تلاش برای پیشگیری از رفتارهای مخاطره آمیز"نسبت به سایر شاخص های بهداشتی و در"پذیرش مسئولیت اعمال خود" نسبت به سایر شاخص های خانوادگی بالاتر بود.نتیجه گیری: این مطالعه به خاطر نقش کتابداران در ارائه خدمات اطلاعات سلامتی به مراجعان مفید است. با سنجش سواد اطلاعات سلامت، مسئولان می توانند برای ارتقاء سواد اطلاعات سلامت کتابداران برنامه ریزی کنند.
محبوبه شکوهیان؛ عاصفه عاصمی؛ احمد شعبانی
چکیده
هدف: شناخت و تعیین میزان برآورده شدن نیازهای اطلاعاتی نوجوانان از کتابخانه های عمومی‌شهر اصفهان بوده است.روش: تعداد328 عضو از میان 9418 نفر اعضای نوجوان به عنوان نمونه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته چند گزینه ای با طیف لیکرت جمع آوری شده است. یافته ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که کتاب های کمک درسی ...
بیشتر
هدف: شناخت و تعیین میزان برآورده شدن نیازهای اطلاعاتی نوجوانان از کتابخانه های عمومی‌شهر اصفهان بوده است.روش: تعداد328 عضو از میان 9418 نفر اعضای نوجوان به عنوان نمونه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته چند گزینه ای با طیف لیکرت جمع آوری شده است. یافته ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که کتاب های کمک درسی مهمترین منبع مورداستفاده نوجوانان در رفع نیازهای اطلاعاتی است و مهمترین منبع نیز در برآوردن نیاز اطلاعاتی آنان محسوب می شوند. خدمات امانت دهی به عنوان مهمترین خدمات عمومی تعیین شد که مهمترین خدمت در برآوردن نیاز اطلاعاتی آنان نیز است. مهمترین مشکل در رفع نیازهای اطلاعاتی عدم آگاهی نوجوانان از منابع جدید است. بیشترین موضوع مورد علاقه آنان تکنولوژی است .نتایج: نتایج پژوهش حاکی از این است که کتابخانه های عمومی تقریبا در برخورد با نیازهای اطلاعاتی مراجعان نوجوان خود و نیزدر خدمات امانت دهی موفق عمل نمودند، اما در سایر خدمات ضعیف عمل نموده اند.
علی بیرانوند؛ احمد شعبانی؛ مرتضی محمدی استانی
چکیده
هدف: هدف مقاله حاضر بررسی عوامل مؤثر بر تسهیم دانش در میان کتابداران کتابخانههای عمومی استان فارس بر اساس تلفیقی از مدلهای تبادل اجتماعی و پذیرش فناوری اطلاعات و تبیین مدل پیشبینی رفتار آنها است.
روش: روش پژوهش از نوع کاربردی و ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه است. جهت تعیین روایی از روایی محتوایی و به منظور تجزیه و تحلیل دادهها ...
بیشتر
هدف: هدف مقاله حاضر بررسی عوامل مؤثر بر تسهیم دانش در میان کتابداران کتابخانههای عمومی استان فارس بر اساس تلفیقی از مدلهای تبادل اجتماعی و پذیرش فناوری اطلاعات و تبیین مدل پیشبینی رفتار آنها است.
روش: روش پژوهش از نوع کاربردی و ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه است. جهت تعیین روایی از روایی محتوایی و به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار لیزرل استفاده شد. جامعه آماری پژوهش، کتابداران شاغل در کتابخانههای عمومی استان فارس میباشند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی-طبقهای، 180 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدهاند.
یافتهها: نتایج نشان داد که اکثر متغیرهای مدل تلفیقی تبادل اجتماعی و پذیرش فناوری اطلاعات بر تسهیم دانش موثرند و دارای رابطه علی بودند. برنامه‌های آموزشی و مشاوره‌ای مختلف و تناسب فناوری- شغل این فرصت را به وجود میآورد تا یک نوع فناوری بیشتر استفاده شود و عملکرد کتابداران بهبود یابد. وجود اعتماد متقابل میان کتابداران و سازمان و ایجاد تفکر ذهنی مثبت در ذهن کتابداران موجب بهبود ذهنیت آنها نسبت به فعالیتها و پیچیدگیهای استفاده از سیستم تسهیم دانش میشود.
نتیجهگیری: با توجه به اهمیت تسهیم دانش به عنوان اساسیترین کارکرد و مهمترین چالش مدیریت دانش، ارائه عوامل مؤثر و مدل عِلی پیشبینی آن امری ضروری قلمداد می‌گردد.
