علم سنجی
محمود امین‌طوسی
چکیده
پژوهش‌های اخیر نشان داده است در ایران دستورالعمل شیوه‌های معتبر استناددهی به خوبی رعایت نمی‌شوند. از جمله نتایج این تحقیقات در بهبود وضعیت استناددهی، توجه و آشنایی محققین با نرم‌افزارهای مدیریت مراجع بوده است. اما نرم‌افزارهای فعلی استناددهی و مدیریت مراجع، پشتیبانی مناسبی از زبان فارسی ندارند. یک دلیل عدم پشتیبانی مناسب از ...
بیشتر
پژوهش‌های اخیر نشان داده است در ایران دستورالعمل شیوه‌های معتبر استناددهی به خوبی رعایت نمی‌شوند. از جمله نتایج این تحقیقات در بهبود وضعیت استناددهی، توجه و آشنایی محققین با نرم‌افزارهای مدیریت مراجع بوده است. اما نرم‌افزارهای فعلی استناددهی و مدیریت مراجع، پشتیبانی مناسبی از زبان فارسی ندارند. یک دلیل عدم پشتیبانی مناسب از زبان فارسی، فقدان ملزومات مدونِ موردنیاز، برای پیاده‌سازی نرم‌افزاری است. این فقدان نیازمندیها در بخش نحوه‌ی ارجاع دو زبانه به مقالات در بسیاری از وبگاه‌‌های نشریات علمی نیز مشاهده می‌شود. هدف در این پژوهش کاربردی، بررسی مشکلات محلی‌سازی نرم‌افزارهای استناددهی در زبان فارسی و ارائه‌ی راهکارهای عملیاتی است. روش پژوهش در این پژوهش، با روش‌شناسی «مرور روایتی» چندین نرم‌افزار داخلی و بین‌المللی مورد مطالعه و الزامات نرم‌افزاری در این برنامه‌ها برای پشتیبانی از زبان‌های دیگر با تاکید بر زبان فارسی بررسی شده است. امکان چینش راست به چپ مآخذ، درج مترادف کلمات خاص، درج همزمان مراجع فارسی و انگلیسی و مقدم بودن منابع فارسی در هنگام مرتب‌سازی منابع از جمله مواردی هستند که یک نرم‌افزار استناددهی برای پشتیبانی از فارسی باید داشته باشد. یافته‌ها: به منظور سازگاری شیوه‌های استناددهی مرسوم برای استفاده در زبان فارسی فیلدهای اطلاعاتی جدید و هماهنگ با نرم‌افزارهای روز دنیا باید درنظر گرفته شود که در متن نوشتار ذکر شده است. همچنین با توجه به فیلدهای پیشنهادی، توصیه می‌شود اطلاعات کتابشناختی دو زبانه در پایگاه‌های اطلاعات علمی به صورت مجزا برای هر زبان منتشر شود. نتیجهگیری: بدون توافق و تدوین یک سری ملزومات ضروری، امکان برنامه‌نویسی و استفاده همه‌گیر از شیوه‌نامه‌های فارسی وجود ندارد. این ملزومات می‌توانند در سطح ملی و بین‌المللی پیگیری و وضع شوند تا در نرم‌افزارهای مدیریت مراجع و سایتهای مجلات و پایگاه‌های اطلاعات علمی لحاظ شوند.
مهدی رحمانی؛ امیر رضا اصنافی؛ محمدامین عرفان منش
چکیده
هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی میزان صحت استنادی پایان‌نامه‌های دفاع شده دانشگاه شهید بهشتی بود. روش: روش پژوهش تحلیلی پیمایشی و جامعه آماری شامل تمام پایان‌نامه‌های دفاع شده دانشگاه شهید بهشتی به تعداد 6251 پایان‌نامه بود. میزان کل استنادهای پایان‌نامه‌های مورد بررسی برابر با 287269 استناد بود که بر اساس فرمول کوکران با ضریب اطمینان ...
بیشتر
هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی میزان صحت استنادی پایان‌نامه‌های دفاع شده دانشگاه شهید بهشتی بود. روش: روش پژوهش تحلیلی پیمایشی و جامعه آماری شامل تمام پایان‌نامه‌های دفاع شده دانشگاه شهید بهشتی به تعداد 6251 پایان‌نامه بود. میزان کل استنادهای پایان‌نامه‌های مورد بررسی برابر با 287269 استناد بود که بر اساس فرمول کوکران با ضریب اطمینان 98 درصد تعداد 2381 استناد به‌عنوان نمونه مورد بررسی در پژوهش حاضر انتخاب شد. روش نمونه‌گیری به‌صورت طبقه‌ای تصادفی بود. با توجه به مؤلفه‌های دانشکده، سال دفاع، جنسیت مقطع تحصیلی، نوع مدرک استنادی و زبان مدرک استنادی تعداد 8 استناد از هر پایان‌نامه از نظر مطابقت با شیوه‌نامه استنادی مورد استفاده، انتخاب شد. روش گردآوری داده‌ها، مشاهده مستقیم و جستجوی استنادها از طریق پایگاه‌های اطلاعاتی و موتورهای جستجو بود. ابزار گردآوری داده‌ها سیاهه وارسی محقق ساخته بود که بر اساس پژوهش آزاده، واعظ و قریب (1388) تهیه گردید. یافته‌ها: با توجه به این‌که برخی از پایان‌نامه‌ها تعدادی از منابع استنادی را نداشتند از تعداد 2381 استناد، تعداد 1951 استناد مورد بررسی قرار گرفت. از تعداد استنادهای مورد بررسی 68 استناد بازیابی نشدند و استناد کور بودند. نتایج پژوهش نشان داد که بین خطای استنادی منابع بر اساس نوع منبع استنادی، زبان منبع استنادی، مقطع تحصیلی، دانشکده و سال دفاع پایان‌نامه تفاوت آماری معناداری وجود دارد؛ اما مؤلفه جنسیت بر میزان صحت استنادی پایان‌نامه‌ها تأثیر قابل توجهی ندارد. نتیجهگیری: عوامل مختلفی را می‌توان در بروز وضعیت نامطلوب استناددهی در پایان‌نامه‌ها برشمرد. اعمال راهکارهایی از جمله تخصیص بخشی از نمره پایان‌نامه به صحت استنادهای ارائه شده، برگزاری کارگاه‌های آموزشی استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت منابع و تشکیل واحدی در دانشگاه جهت بررسی استنادهای پایان‌نامه‌ها؛ پیشنهاد می‌گردد.
