معصومه معظمی؛ نجلا حریری؛ عاطفه زارعی؛ فهیمه باب الحوائجی
چکیده
هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل رفتار جستجو و بازیابی اطلاعات توسط کاربران چند زبانه در محیط وب است. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع پژوهش‌های ترکیبی است. در پژوهش حاضر در بخش کمی روش پژوهش نیمه تجربی است و در بخش کیفی برای تحلیل مصاحبه‌ها از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. در پژوهش حاضر ابتدا پژوهشگر سه وظیفه تهیه ...
بیشتر
هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل رفتار جستجو و بازیابی اطلاعات توسط کاربران چند زبانه در محیط وب است. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع پژوهش‌های ترکیبی است. در پژوهش حاضر در بخش کمی روش پژوهش نیمه تجربی است و در بخش کیفی برای تحلیل مصاحبه‌ها از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. در پژوهش حاضر ابتدا پژوهشگر سه وظیفه تهیه نموده و از کاربران خواست تا به جستجوی اطلاعات در موتور جستجوی WorldWideScience بپردازند و نتایج جستجو را ارائه کنند. در حین انجام آزمایش کلیه رفتارهای کاربران با استفاده از نرم افزار ضبط و مورد ارزیابی قرار گرفت. جامعه این پژوهش دانشجویان دکتری در شش حوزه علوم بود. در پژوهش حاضر از 35 نفر از دانشجویان دکتری در شش حوزه علوم که از وب برای جستجو استفاده می‌کردند به عنوان نمونه پژوهش استفاده شده است. سپس نمونه پژوهش به دو گروه تقسیم شد یک گروه کاربران دو زبانه که فقط به زبان انگلیسی و زبان فارسی مسلط هستند و گروه دوم کاربران چند زبانه که به سه زبان یا بیشتر تسلط دارند. درنهایت تحلیلی بر رفتار جستجو و بازیابی کاربران انجام گرفت. سپس مقایسه ای میان رفتار اطلاع‌یابی کاربران دو زبانه و کاربران چند زبانه صورت گرفت. یافته‌ها: تحلیل کیفی ماهیت رفتار بازیابی اطلاعات توسط افراد چند زبانه شامل 5 بعد (تعریف وظایف، فرموله کردن استراتژی بازیابی، استفاده از ابزار ترجمه، روبرو شدن با چالش‌های بازیابی و مدیریت (کنترل) چالش‌های بازیابی) و همچنین 20 مؤلفه می‌باشد.
هادی هراتی؛ فهیمه باب‌الحوائجی؛ نجلا حریری
چکیده
هدف: هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین عوامل جمعیت‌شناختی و رفتار برنامه‌ریزی نشده کاربران در استفاده از منابع و خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی است.روش پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بود. برای سنجش روایی پرسشنامه از روایی صوری و محتوایی و به‌منظور تعیین پایایی پرسشنامه ...
بیشتر
هدف: هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین عوامل جمعیت‌شناختی و رفتار برنامه‌ریزی نشده کاربران در استفاده از منابع و خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی است.روش پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بود. برای سنجش روایی پرسشنامه از روایی صوری و محتوایی و به‌منظور تعیین پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد. جامعه پژوهش شامل دانشجویان عضو کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های فردوسی مشهد، شهید چمران اهواز، تبریز، شیراز و پردیس دانشگاه تهران شامل 69351 نفر بودند. پس از تعیین حجم نمونه به تعداد 382 نفر بر اساس جدول کرجسی و مورگان، جهت گردآوری داده‌ها از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای و در داخل هر طبقه به‌صورت تصادفی استفاده شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS استفاده شد. یافته‌ها: بر اساس یافته‌های پژوهش، سن، مقطع تحصیلی و میزان مراجعه دانشجویان به کتابخانه‌های دانشگاهی رابطه معناداری با رفتار برنامه‌ریزی‌نشده آن‌ها در استفاده از منابع و خدمات این نوع از کتابخانه‌ها دارد. همچنین تفاوت معناداری بین جنسیت، دانشگاه محل تحصیل و گروه تحصیلی دانشجویان با رفتار برنامه‌ریزی‌نشده آن‌ها در استفاده از منابع و خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی وجود نداشت. نتیجه‌گیری: کتابخانه‌های دانشگاهی باید به‌منظور استفاده بهینه و مؤثر از منابع و خدمات، جذب مخاطب و افزایش سطح آگاهی و اطلاعات عمومی مراجعان به عوامل جمعیت‌شناختی مؤثر بر رفتار برنامه‌ریزی نشده مراجعان توجه ویژه‌ای داشته باشند.
مدیریت دانش
فرشاد پرهام نیا
چکیده
هدف: : یکی از عوامل مهمی که در رفتار اطلاع‌یابی افراد نقش اساسی ایفا می‌کند، عوامل روانشناختی است. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر روانشناختی بر رفتار اطلاع‌یابی کاربران اطلاعاتی با استفاده از مرور نظام‌مند می‌باشد.
روش شناسی: روش پژوهش این مطالعه، با استفاده از روش مرور نظام‌مند انجام گردید. در این مطالعه با استفاده از چارچوب ...
بیشتر
هدف: : یکی از عوامل مهمی که در رفتار اطلاع‌یابی افراد نقش اساسی ایفا می‌کند، عوامل روانشناختی است. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر روانشناختی بر رفتار اطلاع‌یابی کاربران اطلاعاتی با استفاده از مرور نظام‌مند می‌باشد.
روش شناسی: روش پژوهش این مطالعه، با استفاده از روش مرور نظام‌مند انجام گردید. در این مطالعه با استفاده از چارچوب آرکسی و اومالی (2005) به عنوان راهنمای اصلی در نظر گرفته شد. این راهنما شامل مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های ساختارمند و دقیق برای طراحی، اجرا و گزارش نتایج در مطالعات مرور نظام‌مند است. این مراحل شامل تعیین سؤال؛ شناسایی مطالعات مرتبط؛ معیار انتخاب مطالعات؛ استخراج داده‌ها؛ خلاصه‌سازی و گزارش یافته‌ها است. پس از جستجو در پایگاه اطلاعاتی پژوهشگاه علمی جهاد دانشگاهی و پورتال جامع علوم انسانی تعداد 484 مقاله بررسی شد که پس از حذف تکرار و اعمال معیارهای انتخاب مقاله در مجموعه 25 مقاله جهت تحلیل انتخاب شدند.
یافته ها: یافته‌های نشان داد از 25 مقاله، 20 مقاله به روش پیمایشی، 3 مقاله تجربی و 2 مقاله از نوع کتابخانه‌ای بودند. همچنین 18 مقاله، جامعه آماری آن‌ها مربوط به دانشجویان به ویژه دانشجویان تحصیلات تکمیلی، 2 مقاله مربوط به دانش‌آموزان دبیرستان‌ها، 1 مقاله مربوط به کتابخانه‌های عمومی، 1 مقاله مربوط به حوزه‌های علمیه و 1 مقاله مربوط به به اعضای هیأت علمی بودند. از طرف دیگر 2 مقاله فاقد جامعه آماری بودند. همچنین یافته‌های پژوهش نشان داد مهمترین عوامل مؤثر روانشناختی بر رفتار اطلاع‌یابی شامل سه مؤلفه اصلی و 16 متغیر بود که این مؤلفه‌ها و متغیرها شامل عوامل اجتماعی-تربیتی (مشاوره اطلاعاتی و خودکارآمدی)، عوامل شناختی (سبک‌های تفکر، تفکر انتقادی، خلاقیت، کنجکاوی و هنجارهای ذهنی، باورهای انگیزشی، سبک‌های شناختی، راهبردهای شناختی و فراشناختی، باورهای معرفت شناختی، یادگیری خودراهبر و خودتنظیمی) و عامل اختلالات روانی و شخصیت (اضطراب، هیجان و شخصیت) طبقه‌بندی شد.
نتیجه گیری: عوامل روانشناختی نقش مهمی در رفتار اطلاع‌یابی کاربران اطلاعاتی در جوامع مختلف دارند و جامعه ایرانی هم از این قاعده مستثنی نیست. با این وجود در مقالات منتشر شده در حوزه رفتار اطلاع‌یابی بیشتر به محمل‌های اطلاعاتی پرداخته شده و کمتر به ویژگی‌های روانشناختی افراد که نشأت گرفته از روان و ذهن انسان بوده، توجه شده است. بنابراین ضروری است که برنامه‌ریزان بتوانند با تمرکز بر این عوامل در راستای ارتقاء و بهبود کیفیت اطلاع‌یابی گام‌های مهمی بردارند. همچنین این اثر این امکان را برای پژوهشگران فراهم می‌آورد تا با اطلاع از خلاءهای موجود در زمینه عوامل مؤثر روانشناختی بر رفتار اطلاع‌یابی را در پژوهش‌های آتی با آگاهی بیشتری مورد مطالعه قرار دهند.
