منیژه ترابی الموتی؛ داریوش مطلبی؛ فهیمه باب الحوائجی؛ نجلا حریری
چکیده
هدف: هدف اصلی، ارائه الگوی کیفی توزیع کتاب در ایران است. شناسایی چگونگی وضعیت، مسائل و مشکلات، عوامل و عناصر تاثیرگذار و راهکارهای ارتقای توزیع کتاب از اهداف فرعی مقاله به شمار میرود.روش شناسی: پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر رویکرد کیفی و از نظر روش اجرای پژوهش، نظریه داده بنیاد (گراندد تئوری) است. دادهها با انحام مصاحبه های ...
بیشتر
هدف: هدف اصلی، ارائه الگوی کیفی توزیع کتاب در ایران است. شناسایی چگونگی وضعیت، مسائل و مشکلات، عوامل و عناصر تاثیرگذار و راهکارهای ارتقای توزیع کتاب از اهداف فرعی مقاله به شمار میرود.روش شناسی: پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر رویکرد کیفی و از نظر روش اجرای پژوهش، نظریه داده بنیاد (گراندد تئوری) است. دادهها با انحام مصاحبه های نیمه ساختاریافته گردآوری شده است. جامعه پژوهش، 10 نفر از صاحبنظران توزیع کتاب در ایران بودند. 2 نفر از صاحبنظران توزیع به طور هدفمند شناسایی و به روش گلوله برفی از طریق آنها افراد بعدی معرفی شدند، از نرمافزار MAXQDA برای تعیین مفاهیم، مقولهها و ویژگیها استفاده شد. در نهایت الگوی پارادایمی شامل شرایط علی، پدیده اصلی، شرایط زمینهای، مداخلهگرها، راهبردهای اصلی، مداخلهگرها و پیامدهای توزیع کتاب در ایران مشخص شد.یافته ها: مهمترین مسائل و مشکلات توزیع کتاب، غیرحرفهای بودن توزیع، نبود توزیع فراگیر، تداخل صنفی، اقتصادی نبودن توزیع، کمبود کتابفروشیها، ضعف قوانین نظارتی، ضعف تشکلهای صنفی، پایین بودن تقاضا برای خریدکتاب، شمارگان پایین کتاب و کیفیت پایین کتاب است که بر توزیع کتاب و راهبردهای حرفهای شدن توزیع موثرند. برخی راهبردها برای توزیع حرفهای کتاب عبارتند از: تقویت کتابفروشیها، ادغام مراکز توزیع کوچک، طراحی و پیادهسازی الگوی مناسب، استفاده از فناوریهای نوین، جلوگیری از تداخل صنفی، حمایت دولت و وضع قوانین نظارتی مناسب. بکارگیری راهبردهای مطرح شده در مطالعه حاضر، پیامدهایی مانند توزیع انحصاری آثار ناشران توسط مراکز توزیع، توزیع مبتنی بر نیاز جامعه،. شکلگیری حمایتهای قانونی، ایجاد نظام جامع اطلاعاتی و تقویت تشکلهای صنفی در برخواهد داشت.تیجه گیری: یکی از دلایل ضعف حوزه توزیع، نوپا بودن این حرفه است که نیاز به حمایت دارد، تاثیر سیاستهای کلی دولت و نهادهای دولتی به خصوص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در رفع موانع، مسائل و مشکلات توزیع بسیار راهگشاست. حمایت، نظارت و عدالت دولت نه تنها حوزۀ توزیع، بلکه صنعت کتاب را در تمام بخشها (تولید، توزیع، فروش) رونق میبخشد، ولی این حمایت بایستی ناظر بر ایجاد زیرساختهای مرتبط با کتاب باشد.