کتابخانه های عمومی
صدیقه رئیسی؛ فهیمه باب الحوائجی؛ فاطمه نوشین فرد؛ زهرا اباذری
چکیده
هدف: روند رو به رشد افزایش اطلاعات در دنیای کنونی، لزوم توجه و دقت بیش از پیش کتابخانه‌های عمومی را به فرایند مجموعه‌سازی منابع دوچندان کرده است. افزایش سالانه قیمت کتابها و نشریات، کمبود بودجه و فضا باعث شده است که هیچ کتابخانهای هرچند عظیم، قادر به فراهم‌آوری همه مواد کتابخانهای نباشد. هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی مجموعه‌سازی ...
بیشتر
هدف: روند رو به رشد افزایش اطلاعات در دنیای کنونی، لزوم توجه و دقت بیش از پیش کتابخانه‌های عمومی را به فرایند مجموعه‌سازی منابع دوچندان کرده است. افزایش سالانه قیمت کتابها و نشریات، کمبود بودجه و فضا باعث شده است که هیچ کتابخانهای هرچند عظیم، قادر به فراهم‌آوری همه مواد کتابخانهای نباشد. هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی مجموعه‌سازی کتابخانه‌های عمومی با رویکرد نظریه زمینهای است.
روش‌شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است که با رویکرد کیفی و به‌صورت روش نظریه زمینهای انجام شده است. جامعه مورد مطالعه رسیدن به اشباع نظری 10 نفر (از 15 نفر) از خبرگان و اساتید رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی بودند. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بود. جهت تحلیل مصاحبه‌ها از روش تحلیلی «استراوس و کوربین» که شامل سه مرحله کُدگذاری باز، محوری و انتخابی بود استفاده گردید. در طول مرحله کُدگذاری محوری مقولههای اصلی شناسایی و پس از کدگذاری انتخابی و تعیین روابط، الگوی مجموعه‌سازی منابع در کتابخانه‌های عمومی ارائه شد.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که 5 مقوله اصلی و 15 مؤلفه فرعی به‌عنوان ابعاد و مؤلفه‌های الگوی مجموعه‌سازی در کتابخانه‌های عمومی مفهوم‌سازی شد. پنج مقوله اصلی شامل شرایط علی (عوامل ساختاری و مدیریتی، فرهنگ و عوامل قومیتی و عوامل مالی)، شرایط مداخله‌گر (نیازهای کاربران، کتابداران و متخصصان)، شرایط زمینهای (فضای حاکم بر ذهنیت سیاست‌گذاران، عامل یکسان‌نگری و خطای هاله‌ای سیاست‌گذاران، مدیریت هزینه)، راهبردهای الگوی مجموعه‌سازی منابع (انعکاس صدای کاربران و عدالت در تأمین منابع، آموزش و عدم تمرکز ساختاری و مالی) بود.
نتیجه‌گیری: پیامدهای استفاده از الگوی مجموعه‌سازی منابع در کتابخانه‌های عمومی منجر به رضایت کاربران، مسئولین، کتابداران، افزایش بهره‌وری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و همچنین محبوبیت و شهرت این نهاد خواهد شد. بر پایه یافته‌های به‌دست آمده می‌توان نتیجه گرفت که لزوم استفاده مداوم از نظرات کاربران و کتابداران، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین اطلاعاتی، اصلاح قوانین ساختاری در رابطه با تأمین منابع در کنار توجه ویژه به فراهم‌آوری منابع مبتنی بر فرهنگ، قومیت و مذهب کاربران از جمله ضروریات مجموعه‌سازی در کتابخانه‌های عمومی کشور است.
