نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مرتضی کوکبی ¹
• میترا پشوتنی زاده ²
• فریده عصاره ¹
• عبدالحمید معرف زاده ³

¹ استاد علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شهید چمران

² دانشجوی دکترای علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شهید چمران

³ استادیار علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شهید چمران

چکیده

هدف: هدف این پژوهش، بررسی میزان استفاده از فیلدهای موجود و مناسب یونی مارک و مارک 21 برای منابع الکترونیکی در کاربرگه منابع الکترونیکی کتابخانه ملی ایران و میزان تغییر و بومی سازی فیلدهای یونی مارک در کاربرگه منابع الکترونیکی این کتابخانه است.
روش: ابتدا تمام فیلدهای مناسب و قابل کاربرد برای منابع الکترونیکی در هر دو فرمت یونی مارک و مارک 21 شناسایی شدند و جدول تطبیقی یونی مارک به مارک 21 تهیه گشت. سپس کاربرگه­ای واحد با ادغام سه کاربرگه لوحه آموزشی، لوح فشرده بدون موسیقی و منابع الکترونیکی کتابخانه ملی ایران، ایجاد و با فیلدهای شناسایی شده در یونی مارک و مارک 21 مقایسه شد.
یافته­ها: از جمله نتایج این پژوهش این است که برخی فیلدها با مفاهیم جدید مطرح شده، نه در یونی مارک و نه در مارک 21 وجود ندارند. تغییر مفهوم برخی از کدهای فیلدهای فرعی نیز باعث شده که هیچ یک از این دو فرمت مارک، دارای این فیلدهای فرعی نباشند. علاوه بر این موارد، یونی مارک 51 فیلد فرعی و مارک 21، 84 فیلد فرعی کاربرگه منابع الکترونیکی را نتوانستند پوشش دهند. در مقابل، کاربرگه منابع الکترونیکی نیز، 51 فیلد و 55 فیلد فرعی یونی مارک؛ و 50 فیلد مارک 21 (به جز 59 فیلدی که دارای هیچ معادلی در یونی مارک نیستند) را در خود نداشت.
پیشنهادها: پیشنهاد می شود که فیلدها و فیلدهای فرعی استفاده نشده یونی مارک در کاربرگه منابع الکترونیکی، و از فیلدها و فیلدهای فرعی استفاده نشده مارک 21 نیز در کاربرگه نهایی منابع الکترونیکی با تأیید کمیته دائمی یونی مارک، استفاده شود تا کاربرگه­ای کاملتر و سازگارتر با نیازهای دنیای امروز در کتابخانه ملی ایران ایجاد گردد و موجب  سازماندهی بهتر این منابع در ایران شود.
اصالت/ارزش: از آنجایی که در عصر حاضر از منابع الکترونیکی استفاده گسترده ای به عمل می­آید و کاربرگه مارک ایران برای این گروه از مواد بر مبنای یونی مارک تهیه شده است، مقایسه این کاربرگه با یونی مارک خواهد توانست قابلیتهای استفاده نشده یونی مارک در این کاربرگه را نشان دهد. به علاوه از آنجایی که مارک 21 روزآمدتر از یونی مارک، نسبت به آن از طرحهای ابرداده­ای بیشتری برای نیازهای عصر حاضر برخوردار و در حال حاضر توسط کشورهای بسیاری مورد استفاده است، شناسایی و استفاده از فیلدهای جدید مارک 21 و توانایی­های آن در مورد منابع الکترونیکی نیز می تواند در غنی­تر و سازگارتر کردن این کاربرگۀ ایران با نیازهای عصر جدید کمک شایانی نماید.

کلیدواژه‌ها

• کاربرگه منابع الکترونیکی
• یونی مارک
• مارک 21
• مرکز اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

عنوان مقاله [English]

The Comparison of Electronic Resource’s Worksheet of National Library of Iran with UNIMARC & MARC21

نویسندگان [English]

• Morteza Kokabi ¹
• Mitra Pashoutanizadeh ²
• Farideh Osareh ¹
• Abdolhamid Moarrefzadeh ³

چکیده [English]

Purpose: The purpose of this research is to consider the extent to which electronic resource’s worksheet of National Library of Iran has used the existing & appropriate fields of UNIMARC & MARC21 for electronic resources and the changes rate of the UNIMARC fields in this worksheet was determined.
Methodology: At first all the essential fieldsof these two formats for electronic resources were identified and a mapping table of UNIMARC to MARC21 was prepared. The researchers made a unit worksheet by merging of educational CD, CDs without music and electronic resources worksheets of National Library and compared it with the identified fields of UNIMARC & MARC21.
Findings: fields 481 & 482 introducing new concepts were not found in UNIMARC & MARC21. The concepts of some were changed in order to change "Roman Numbers" to "Sequential Numbers" and from "Copy Date" to "Tale Date". These subfields with their new concepts were not in UNIMARC & MARC21. The findings revealed that UNIMARC and MARC21 didn't have 51 & 84 subfields of electronic resource worksheet respectively, and electronic resources’ worksheet didn’t have 51 fields and 55 subfields of UNIMARC and 109 MARC21 fields.
Suggestions: Our suggestion is to apply unused fields & subfields of UNIMARC inelectronic resource’s worksheet. For a more complete and compatible worksheet, attention to unused MARC21 fields and subfields and having them confirmed by PUC is necessary.
Values: Electronic resources’ worksheet of National Library is based on UNIMARC. Comparing it with UNIMARC showed the unused potentials of UNIMARC. Since MARC21 is more updated, has more metadata schemes and is used by many countries, identifying and using the MARC21 fields for Electronic resources can make a more adapted Iranian worksheet for new demands in this age.

کلیدواژه‌ها [English]

• Electronic Resource’s Worksheet
• UNIMARC
• MARC21
• National library of Iran