نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران

2 دانشگاه علوم پزشکی بوشهر

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی موانع رشد تفکر انتقادی در کتابخانه‌ها انجام شد زیرا بررسی وضع محیط‌ها و نهادهای آموزشی نشانگر وجود مشکلات و بازدارنده‌های قابل ملاحظه‌ای در راه ایجاد فضای مناسب رشد تفکر انتقادی است.
روش: تحقیق حاضر با روش کتابخانه‌ای و مرور متون با جستجوی گسترده در کتب و پایگاه‌های اطلاعاتی از جمله پایگاه اطلاعات نشریات کشور، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پرتال جامع علوم انسانی، Ovid،Emerald ، PubMed، Science Direct و با استفاده از کلمات کلیدی تفکر انتقادی در کتابخانه‌ها، موانع تفکر انتقادی و مؤلفه‌های تفکر انتقادی انجام شد.
 یافته‌ها: این مرور به ترسیم نمودار موانع رشد تفکر انتقادی در کتابخانه‌ها جهت ایجاد بستر لازم جهت رشد این مهارت‌ها در چهار عرصه کاربران، کتابداران، منابع و سازمان کتابخانه‌ها منجر شد.
نتیجه­گیری: کتابخانه‌ها از یک طرف با تفکر و محصولات تفکر یعنی اطلاعات بیشترین ارتباط را دارند، و از سوی دیگر، تحلیل، ارزیابی، واضح‌سازی، طبقه‌بندی و مقایسه کردن که از مؤلفه‌های اساسی تفکر انتقادی هستند، در اغلب فعالیت‌های مرتبط با کتابخانه‌ها نمود پیدا می‌کنند. از این‌رو ضروری است کتابخانه‌ها خود را با مهارت‌های مورد نیاز کاربران خویش همچون تفکر انتقادی وسواد و مهارت‌های اطلاعاتی وفق دهند. در نتیجه، توجه به وضع کتابخانه‌ها و شناسایی مشکلات و بازدارنده‌های قابل ملاحظه در راه ایجاد محیط مناسب پرورش تفکر انتقادی و غلبه بر آن‌‌ها، لازم و بدیهی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Inhibitive Factors of the Development and Growth of Critical Thinking in Libraries

نویسندگان [English]

  • Mitra Bagh Jannati 1
  • Niloofar Motamed 2
  • Marzieh Bagh Jannati 2
  • Ali Hamidi 2

چکیده [English]

Aim: This study aimed at exploring the barriers to the development of critical thinking in libraries, since inspections to the educational institutions reveals signs of significant barriers to development of appropriate environments for the growth of critical thinking.
Method: for the purpose of this study, researchers reviewed the literature by searching extensive number of books and databases, including Iran Doc, Scientific Information Database (SID), Ovid, Emerald, PubMed, Science Direct using keywords such as critical thinking in libraries, critical thinking barriers and critical thinking components.
Findings: This review led to drawing a chart of critical thinking barriers in libraries. These barriers can be classified in four areas of users, librarians, resources and organization.
Conclusion: Regarding the barriers introduced in this study, libraries and librarians should try to overcome them by holding educational workshops to enhance and optimize users’ skills in information seeking, formulation of search strategies and evaluation of information contents. In addition, library instruction tours can help users to enhance their self-esteem.

کلیدواژه‌ها [English]

  • critical thinking
  • Barriers
  • Libraries
افروز، غلامعلی. (1391). نقش اعتماد به نفس در خلاقیت نوجوانان و جوانان. پیوند، 159، 11-4.
باغ‌جنتی، میترا. (1392). بررسی موانع رشد تفکر انتقادی در کتابخانه‌های دانشگاهی ازدیدگاه دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی و خلیج‌فارس بوشهر. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بوشهر. بوشهر.
بختیارنصرآبادی، حسنعلی و نوروزی، رضاعلی. (1383). درآمدی بر جایگاه، معنا، آثار و چشم‌اندازهای تفکر انتقادی. مجله حوزه و دانشگاه،10(40)، 72-92.
بختیارنصرآبادی، حسنعلی، نوروزی، رضاعلی، حبیبی، ناصر. (1384). انگاره‌های جدید در فلسفه تعلیم و تربیت: مقالاتی در زمینه تفکر انتقادی. تهران: سماء قلم.
حسینی، سید عباس و بهرامی، مسعود. (1381). مقایسه تفکر انتقادی در دانشجویان سال اول و آخر کارشناسی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 6، 21-26.
زرین کلاه، حسن. (1386). تفکر انتقادی، تفکری مبتنی بر شور پی جویی استدلال. خبرگزاری مهر. 14/11/1391.
سلیمان‌پور، جواد. (1380). مهارت‌های تدریس و یادگیری (کاربرد مهارت‌های تفکر، روش تعلیم و تربیت). تهران: احسن.
شعاری‌نژاد، علی‌اکبر. (1380). نگاهی نو به روان‌شناسی آموختن یا روان‌شناسی تغییر رفتار. تهران: چاپخش.
شعبانی، حسن. (1382). کلیات روش تدریس. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
شهرآرای، مهرناز و مدنی‌پور، رضا. (1375). سازمان‌ خلاق و نوآور. دانش مدیریت، 33 و 34، 39-48.
صفوری، ویدا. (1389). پیش به سوی تفکر انتقادی. فصلنامه اطلاع‌رسانی و کتابداری «مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات»، 82، 38-55.
غفاری، غلامرضا. (1384). بررسی موانع رشد تفکر (انتقادی و خلاق) از دیدگاه مدیران و دبیران دوره متوسطه شهرستان فسا. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی دانشگاه اصفهان. اصفهان.
فرزانه، حسین. (1388). موانعی فراروی تفکر برتر. روزنامه قدس. 05/10/1390.
فیاض، محمد رضا. (1387). تفکر انتقادی در فرایند ذهن آدمی. روزنامه راه نجات. 14/11/1391.
قاضی‌مرادی، حسن. (1391). درآمدی بر تفکر انتقادی. تهران: دات.
کوکبی، مرتضی، حری، عباس و مکتبی‌فرد، لیلا (1389). بررسی مهارت‌های تفکر انتقادی در داستان‌های کودکان و نوجوانان. مطالعات ادبیات کودک، 1(2)، 157-193.
مایرز،چت (1390). آموزش تفکر انتقادی، (ترجمه خدایار ابیلی). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
Armstrong, Jeanne. (2010). Designing a writing intensive course with information literacy and critical thinking learning outcomes. Reference Services Review, 38(3), 445-45.
Bassham, Gregory, Irwin, William, Nardone, Henry, Wallace, James M. (2011). Critical thinking, A Student’s Introduction. 4th ed. New York: McGraw-Hill.
Brown, Simon. (2009). On the other side of the barrier is thinking. Acta Didactica Napocensia, 2(3), 1-8.
Douglas, Nancy L.(2000). Enemies of Critical Thinking: Lessons from Social Psychology Research. Reading Psychology, 21(2).
Facion, Peter A. (1990). Critical Thinking: A Statement of Expert Consensus for Purposes of Educational Assessment and Instruction. Millbrae: California Academic Press.
Facion, Peter A. (2013). Critical Thinking: What It is and Why it Counts. Measured Reasons and The California Academic Press, Millbrae, CA.
Fani, tayebeh. (2011). Overcoming Barriers To Teaching Critical Thinking. International conference The Future of Education. Florence, Italy, 16-17 June, 2011. Available online at http://conference.pixel-online.net/edu_future/common/download/Paper_pdf/SOE07-Fani.pdf. (20,11,2012)
Paul, Richard, Elder, Linda. (2006). The Miniature Guide to critical thinking concept & tools. http//www.critical thinking.org. (15,12,2012)