نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز
2 دانشجوی دکتری دانشگاه شیراز
چکیده
هدف: هدف کلی از پژوهش حاضر، بررسی بهرهوری علمی پژوهشگران ایرانی در رشتههای مختلف در بازه زمانی 1991-2011 بر اساس شاخص سرانه انتشار است.
روش: روش پژوهش، پیمایشی با رویکرد علمسنجی است. دادهها با استفاده از نمایه استنادی علوم از پایگاههای استنادی تامسون رویترز جمعآوری شدهاند. ردهبندی موضوعی پژوهشگران به دو روش صورت گرفت: بر اساس مقولات موضوعی مجلات و بر اساس گروه آموزشی یا پژوهشی پژوهشگر که در وابستگی سازمانی وی منعکس شده است.
یافتهها: یافتهها نشان داد سرانه کلی انتشار پژوهشگران ایرانی در طول بازه زمانی 21 ساله برابر با 07/51 است. رده موضوعی شیمی بیشترین سرانه انتشار و رده موضوعی علوم کشاورزی کمترین سرانه انتشار را به خود اختصاص دادهاند. گروه آموزشی بیوفیزیک بیشترین سرانه انتشار و گروه آموزشی پاتوبیولوژی کمترین سرانه انتشار را کسب کردهاند. نتایج آزمونها نشان داد که میان سرانه انتشار ردههای موضوعی و گروههای آموزشی مختلف اختلاف معناداری وجود دارد و این اختلاف به ردههای بیولوژی و بیوشیمی، شیمی، مهندسی، علوم مواد و چندرشتهای با برخی دیگر از ردههای موضوعی باز میگردد. همچنین، این اختلاف در میان گروه آموزشی شیمی با برخی دیگر از گروهها نیز مشاهده شده است.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد که توجه به شاخص مطلق شمار انتشارات علمی، تصویری جامع از واقعیت پژوهشی را منعکس نساخته و توجه به شاخصهای دیگری همچون سرانه انتشار که علاوه بر شمار انتشارات به شاخص شمار پژوهشگران نیز توجه نموده است، میتواند تصویری دقیقتر و جامعتر از بهرهوری علمی نشان دهد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A study of scientific productivity of Iranian researchers in different disciplines based on publication per capita indicator during 1991-2011
نویسندگان [English]
- Hajar Sotudeh 1
- Maryam Yaghtin 2
چکیده [English]
Aim: The present study aims to compare Iran's scientific productivity in different disciplines during 1991-2011 based on their publication per capita.
Method: Using a scientometric method, data were obtained from the Thompson-Reuters citation websites using the SCI. The researchers’ subject matters were classified in two different ways: (1) based on the journals’ subject categories and (2) based on the researcher’s educational or research department as reflected in his/her affiliation.
Findings: The findings of this study revealed that the overall publication per capita for Iranian researchers was 51.7 in a 21-year period. The chemistry and agricultural sciences subject categories had the highest and lowest publication per capita respectively. The highest and lowest rate of publication per capita also belonged to the biophysics and the pathobiology departments respectively. Test results showed a significant difference among various subject categories and departments in terms of publication rate per capita. This difference was observed among the biology and biochemistry, chemistry, engineering, material science and several other disciplines. Such a difference was also observed between the chemistry department and some of the other departments.
Conclusion: Results indicated that paying attention to the standard of the absolute number of scientific papers had failed to provide a comprehensive picture of the reality of research, and that paying attention to other standards such as publications per capita in which the number of researchers is taken into account in addition to the number of papers can provide a more accurate and comprehensive picture of scientific productivity.
کلیدواژه‌ها [English]
- scientific productivity
- discipline
- publications per capita
- researchers count
اعظمی، محمد (1389). "بررسی میزان و عوامل موثر بر تولید علم در میان اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان طی سالهای 2007-2000". فصلنامه کتابداری و اطلاعرسانی، 13(3): 225-242.
بینش، مژگان و مقصودی، رویا (1387). "بررسی وضعیت انتشارت علمی دانشگاههای ایران طی سالهای 2002- 2006 ( بر اساس پایگاه Web of Science)". کتابداری، 42 (47): 139- 154.
دیدگاه، فرشته (1388). "مطالعه الگوهای مشارکت علمی پژوهشگران بینالمللی نمایه استنادی علوم طی سالهای 1998- 2007". پایاننامه کارشناسیارشد کتابداری و اطلاعرسانی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز.
دیوداتو، ویرجیل پاسکوئاله (1391). دانشنامه علمسنجی. ترجمه غلامرضا حیدری، روحاله خادمی. تهران: کتابدار.
رحمانی، مژده (1385). " ارزیابی عملکرد موسسات پژوهشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری در سال 1383". رهیافت، 38: 51- 57.
ستوده، هاجر (1389). " گذاری بر ضریب تاثیر مجلات و دلایل ناکارآمدی آن بر ارزیابی پژوهش در رشتههای مختلف". رهیافت، 147: 33-44.
سهیلی، فرامرز؛ دانش، فرشید؛ مصرینژاد، فائزه، و همکاران (1390). "قانون باروری پدیدآور در مورد تولیدات علمی محققان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بر اساس پایگاه "web of science. مدیریت اطلاعات سلامت، 8(6): 766-773.
صبوری، علیاکبر (1382). "مروری بر تولید علم در سال 2003". رهیافت، 31: 21- 23.
صبوری، علیاکبر و پورساسان، نجمه (1383). "تولید علم ایران در سال 2004". رهیافت، 34: 60- 66.
صراطیشیرازی، منصوره؛ و گلتاجی، مرضیه (1390). "بررسی تولیدات علمی دندانپزشکی با استفاده از پایگاه web of science در سالهای 2000 تا 2009". مجله دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، 12(2): 170-173.
عبدی، سیامک (1389). نگاشت علمی دانشگاه شیراز بر اساس شاخصهای علمسنجی طی سالهای 2005- 2009. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز.
عصاره، فریده؛ و معرفت، رحمان (1384). "مشارکت پژوهشگران ایرانی در تولید علم جهانی در مدلاین (حوزه علوم پایه و بینرشتهای پزشکی)". رهیافت، 35: 39- 44.
عصاره، فریده و ویلسون، کنسپسیون، اس. (1384). "انتشارات علمی ایرانیان: مشارکت، رشد و توسعه از 1985-1999". ترجمه آتوسا کوچک. فصلنامه کتاب، 62: 131-144.
علیجانی، رحیم؛ کرمی، نورالله؛ و زراعتکار، ندا (1388). "بررسی و مقایسه چهار دوره تولیدات علمی جامعه پزشکی ایران در عرصه بینالمللی". ماهنامه اطلاعیابی و اطلاعرسانی، 26: 43- 58.
فتاحی، رحمتالله؛ دانش، فرشید؛ و سهیلی، فرامرز (1390). "بررسی وضعیت جهانی تولیدات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در سالهای 1990- 2010 در وبگاه علوم(Web of Science) با هدف ترسیم نقشه علم این دانشگاه". پژوهشنامه کتابداری و اطلاعرسانی، 1(1): 175-196.
کشوری، مریم (1388). "بررسی میزان مشارکت علمی محققان ایرانی در نمایه استنادی علوم، علوم اجتماعی، و هنر و علوم انسانی در پایگاه استنادی وب آو ساینس در سالهای 2000 – 2006 با تاکید بر نقشه علمنگاشتی. پایاننامه کارشناسیارشد کتابداری و اطلاعرسانی ، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
مسگرپور، بیتا؛ اعتمادی، آرش؛ فتوحی، اکبر؛ کبریائیزاده، عباس؛ و یونسیان، مسعود (1388). "روند تحقیقات علوم دارویی در ایران در مقایسه با کشورهای خاورمیانه و آفریقای شمالی: یک مطالعه علم سنجی". مدیریت سلامت، 6 (2): 141- 151.
موسوی، میرفضل الله (1383). "رتبهبندی تولید علم در 50 کشور اول جهان". رهیافت، 32: 37- 57.
موئد، هنک (1387). تحلیل استنادی در ارزیابی پژوهش. ترجمه عباس میرزایی، حیدر مختاری. تهران: چاپار.
نجفیپور، حمید؛ درویشمقدم، صدیف؛ آزمندیان، جلال، و همکاران(1388). "تاثیر ارائه خدمات آموزشی–پژوهشی در قالب تاسیس پایگاه توسعه تحقیقات بالینی بر عملکرد پژوهشی اعضای هیئت علمی بالینی دانشگاه علوم پزشکی کرمان". گامهای توسعه در آموزش پزشکی، 6(2): 157-164.
نوروزی، علیرضا (1388). "ارزیابی تولیدات علمی متخصصان علوم کتابداری و اطلاعرسانی ایران بر مبنای مقالههای موجود در پایگاه استنادی web of science " . کتاب ماه کلیات، 136: 26-35.
نوروزیچاکلی، عبدالرضا؛ نورمحمدی، حمزه علی؛ وزیری، اسماعیل، و همکاران (1386). "تولید علم ایران در سالهای 2005 و 2006 ، بر اساس آمار پایگاههای موسسه اطلاعات علمی (آی.اس.آی)". فصلنامه کتاب، 71: 71-90.
یزدی صمدی، بهمن؛ و اشکان، سیدمحمد (1388). "ارزیابی مؤسسات و مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی جمهوری اسلامی ایران از نظر طرحهای پژوهشی، آثارعلمی، اختراعات و اکتشافات". به نژادی نهال و بذر، 25(1): 485 – 504.
Cohen, J. E. (1980). "Publication rate as a function of laboratory size in a biomedical research institution". Scientometrics, 2(1): 35-52.
Hayati, Z.; and Ebrahimy, S. (2009). "Correlation between quality and quantity in scientific production: A case study of Iranian organization from 1997 to 2006". Scientometrics, 80(3): 625.
Lee, S.and Bozeman, B. (2005). "The impact of research collaboration on scientific productivity". Social Studies of Science, 35(5): 673-702.
Leydesdorff, L. ; Rafols, I. (2009). "A global map of science based on the ISI subject categories". Journal of the American Society for Information Science and Technology, 60(2): 348-362.
Ortner, H. M. (2010). "The impact factor and other performance measures-much used with little knowledge about". International Journal of Refractory Metals and Hard Materials, 41: 231-243.
Rubio, A. V. (1992). "Scientific production of Spanish universities in the fields of social sciences and language". Scientometrics, 24(7): 3-20.
Seglen PO. (1997). "Why the impact factor of journals should not be used for evaluating research". British Medical Journal, 314: 498–502. Accessed 2 NOV from http://www.bjis.unesp.br/pt/.
Shin, J. C. ; Cummings, W. K. (2010). " Multilevel analysis of academic publishing across disciplines: research preference, collaboration, and time on research". Scientometrics, 85: 581-594.
Sotudeh, H. (2010)."Are Iranian scientists recognized as their productivity enhances? A comparison of Iran’s impact to global norms in different subfields of Science Citation Index during 2002–2005". Scientometrics, 83(1): 39-54.
Sotudeh, H. (2011)."Concentration effect of citation to Iranian papers: Iran's Matthew core journals". Online Information Review, 35(3): 471-491.
Sotudeh, H. (2012). "How sustainable a scientifically developing country could be in its specialites? The case of Iran’s publications in SCI in the 21st century compared to 1980s". Scientometrics, 91: 231-243.
Toutkoushian, R. K. ; Porter, S. ; Danielson, C. , & et al (2003). "Using publication counts to measure an institution’s research productivity". Research in Higher Education, 44:143.
Wagner-Dobler, R. (1995). "Where has the cumulative advantage gone? Some observations about the frequency distribution of scientific productivity, of duration of scientific participation, and of speed of publication". Scientometrics, 32: 123–132.
