نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 کتابدار کتابخانه عمومی شهدای اندیمشک، اداره کل استان خوزستان، نهاد کتابخانه های عمومی کشور

3 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی

چکیده

هدف: هدف از انجام این پژوهش عبارت است از بررسی وضعیت کلی کتابخانه‌های تخصصی شهر مشهد از نظر اهداف و وظایف، عناصر سازمانی، مجموعه، خدمات، ساختمان و تجهیزات و منابع مالی در مقایسه با استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی ایران.
روش: این پژوهش به روش پیمایشی- تطبیقی انجام شده و داده‌های بدست آمده با استفاده از نرم‌افزار اکسل و تکنیک‌های آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: ازمیان جامعه پژوهش، کتابخانه «شرکت مهندسی مشاور طوس آب» و کتابخانه «سازمان صنعت و معدن و تجارت» به ترتیب بیشترین و کمترین درصد رعایت استانداردها را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین کتابخانه‌های مورد بررسی، در زمینه اهداف و وظایف تقریبا 70 درصد، سازمان و مدیریت 55 درصد، نیروی انسانی 67/41 درصد، مجموعه 55/55 درصد، سازماندهی منابع 50 درصد، خدمات 59 درصد، ساختمان و تجهیزات 54 درصد، بودجه 48 درصد مطابق با استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران هستند.
نتیجه‌گیری: در مجموع مشاهده شد که 5 استاندارد یعنی اهداف و وظایف، سازمان و مدیریت، مجموعه، خدمات و ساختمان و تجهیـزات در کتابخانـه هـای مورد مطالعه مراعات میشوند و تنها استانداردهای نیروی انسانی و سازماندهی مراعات نشده است. در مورد بودجه نیز نمی توان اظهـار نظـر قطعـی کـرد.

کلیدواژه‌ها

بنی اقبال، ناهید؛ علی کرمی، معصومه (1390). «ارزیابی کتابخانه‌های صنعت نفت استان تهران با استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی ایران». فصلنامه دانش شناسی، شماره 14.
تعاونی، شیرین (1381). «استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی ایران». تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
حسینی، سمیه؛ شعبانی، احمد (1387). «بررسی وضعیت کتابخانه‌های تخصصی صنایع فولاد کشور و مقایسه آن با استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران». فصلنامه کتاب، شماره 81.
خسروی، سمیرا؛ خسروی، فریبرز. (1389). «بررسی وضعیت کتابخانه تخصصی نابینایان و کم بینایان کتابخانه ملی ایران و راهکارهایی برای بهبود وضعیت آن». فصلنامه کتاب. سال 21. شماره 1(پیاپی 81).

خوانساری، جبران؛ حری، عباس. (1387). «بررسی وضعیت مدیریت دانش در کتابخانه های تخصصی امور برق و ارائه الگوی پیشنهادی». تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، بهار و تابستان. شماره 47

رسولی املشی، مرضیه. (1378). «بررسی وضعیت کتابخانه های صنعت نفت شهر تهران و ارائه راهکارهای عملی» پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تهران.
رفیعی پور، مهناز (1383). «بررسی وضعیت کتابخانه های تخصصی شهرستان اهواز و مقایسه آنها با استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران». پایان نامه کارشناسی ارشد رشته کتابداری و اطلاع رسانی. دانشگاه آزاد اسلامی اهواز، واحد علوم و تحقیقات.

شقاقی، مهدی؛ نقشینه، نادر (1388). تعمیم زنجیره ارزش پورتر به فعالیت های کتابخانه های تخصصی و تاثیر فناوری اطلاعات بر آن. پیام کتابخانه. سال پانزدهم. شماره 56.

شهمیرزادی، طیبه؛ کولاییان، فردین؛ بشیری، جواد. (1389).«بررسی وضعیت امکانات مجموعه سازی در کتابخانه های موسسات و مراکز تحقیقاتی تحت پوشش سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی». فصلنامه دانش شناسی. سال سوم زمستان. شماره 11
عباس پور، جواد؛ میرزابیگی، مهدیه (1393). «پژوهشی پیرامون تدوین برنامه راهبردی کتابخانه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور 1390 – 1394». تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی. دوره چهل و هشت. شماره 3. ص 435-457.
عزیزی، فرشته (1387).«بررسی کتابخانه های تخصصی وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر تهران بر اساس استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی ایران». پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی. دانشگاه آزاد اسلامی تهران، واحد تهران شمال، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
عماد خراسانی، نسرین‌دخت (1379). «خدمات عمومی کتابخانه و شیوه­های آن». تهران: نشر کتابدار.
غفاری، سعید (1389). «مقایسه کتابخانه­های پارک­های علم و فناوری کشور با استانداردهای کتابخانه­های تخصصی ایران». فصلنامه دانش­شناسی، شماره 9.
کبیر، کبری (1378). «بررسی وضعیت موجود و ارائه راهکارهای مطلوب برای کتابخانه­های موزه شهر تهران». پایان­نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع­رسانی، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه تهران.
ملکی، مهناز (1383). «بررسی وضعیت کتابخانه­های تخصصی استان اصفهان و ارائه راهکارهای مناسب». پایان­نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع­رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات اهواز.
ولیزاده­حقی، سعیده (1383). «بررسی زیرساخت­های ارائه خدمات اطلاعاتی در کتابخانه­های تخصصی دولتی شهر تهران». پایان­نامة کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع­رسانی، دانشکدة مدیریت، دانشگاه علوم پزشکی تهران.
Al-Ansari, Husain. (2011).«Application of information and communication technologies in special libraries in Kuwait". Electronic library Volume: 29 Issue: 4
Alemna, A.A, "Special libraries in Ghana: an appraisal", Aslib proceeding, 1989, 41(1):23-28.
Funk, Carla J. "Using standards to make your case: examples from the medical library community", New library world, 2008, 109(5/6): 251-257.
Haneefa, Mohamed (2007)."Application of information and communication technologies in special libraries in Kerala (India). Jour: Library Review, 56(7):603.
Seer, Gittelle (2000).«Special library financial management: The essentials of library budjeting".Jour The Bottom Line: Managing Library Finances, 13(4):186-193.
Singh, S.P, "Special libraries in India: some current trends", Library review, 2006, 55(8): 520- 530.
Spiller, David (1999).«Libraries the workplace: The UK special library statistics experience". Jour Inspell, 33(2):63-72.