نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، کتابدار موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان

2 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه

3 استاد گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف این پژوهش بررسی میزان آمادگی الکترونیکی کتابخانه‌های دانشگاهی شهر اهواز از دیدگاه مدیران و کتابداران به منظور شناخت نقاط قوت و ضعف این کتابخانه‌ها و ارائه پیشنهادهایی جهت بهبود و ارتقاء خدمات و اطلاع‌رسانی بهینه و روزآمد مطابق با ابعاد و شاخص‌های آمادگی الکترونیکی است. این پژوهش مطالعه‌ای پیمایشی است که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. جامعه‌ی پژوهش متشکل از تمام مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر اهواز است. با به کارگیری مدل نورافروز، حریری و حنفی-زاده (1389) و مدل مبتنی بر IUP (میوتولا و ون‌ بریکل، 2006) ارائه شده توسط نوروزی و جعفرپور (1390) و مدل بین المللی «استوپ» به کارگرفته شده در پژوهش بادامچی وایقان (1391) سه پرسشنامه‌ تدوین نموده که روایی آن‌ها از طریق روایی صوری و پایایی آن‌ها از طریق فرمول آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفتند. یافته‌های حاصل از پژوهش نشان داد که به طور کلی این کتابخانه‌ها در آمادگی متوسطی به سر می‌برند که به نظر می‌رسد هر کدام از این ابعاد در این کتابخانه‌ها نیازمند بازنگری و توجه بیشتری تا رسیدن به وضعیت مناسب با عصر حاضر هستند. کتابخانه‌های دانشگاهی شهر اهواز از لحاظ بُعد سخت افزار و امکانات ارتباطی؛ خدمات؛ نفوذ فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی؛ برنامه‌ها و راهبرد؛ و اعتبارات در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برند و پایین‌تر از سطح متوسط هستند. آن‌ها در بُعد کیفیت زیرساخت و آمادگی نیروی انسانی به صورت معناداری بالاتر از حد متوسط هستند، و از لحاظ ابعاد نرم افزار؛ امنیت و حفاظت از اطلاعات؛ منابع و محتوای اطلاعاتی؛ سازمان در حد متوسط هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Survey of E-Readiness of Academic Libraries in Ahvaz from the Viewpoints of Directors and Librarians

نویسندگان [English]

  • Shabnam Shahini 1
  • Gholamreza Heidari 2
  • Abdolhosein Farajpahlou 3

1

2

3

چکیده [English]

This research attempted to investigate the e-readiness of academic libraries in Ahvaz from the viewpoints of their directors and librarians to identify their strengths and weaknesses in terms of e-readiness dimensions, and to offer suggestions to improve their services. The research is of a descriptive-analytic type and a survey method was used. This study used Noorafruz, Hariri, and Hanafizadeh model (2010) and the model based on IUP (Mutula & Van Brakel, 2006) presented by Noroozi and Jafarpur (2011) as well as the international STOPE model used in Badamchi Wayghan (2012) to formulate three questionnaires. The validity of the questionnaires was determined using facial validity method and the reliability of the questionnaires was measured through Cronbach’s Alpha. Descriptive statistics including frequency, frequency percentage and mean were used. To determine the normality of distribution of the data, Kolmogorov-Smirinov test was applied. To measure the e-readiness dimensions of the libraries One-sample t-test was used. Findings showed that in general, the libraries are at “medium’ level in e-readiness. The libraries were not significantly different in terms of different dimensions of e-readiness; however, directors were significantly different in their e-readiness. It seems that libraries need to reconsider every aspects of e-readiness to reach a level of readiness appropriate for the information society of today. Since it is important to pave the path for every dimension of e-readiness to serve the clients better, library directors and university chancellors must focus on these dimensions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • E-readiness
  • Ahvaz academic libraries
  • directors
  • Librarians
  • information & communication technologies
اورعی،نرگس؛ چشمه سهرابی، مظفر؛ صنایعی، علی؛ جباری نوقابی، هادی (1392). آمادگی الکترونیکی کتابخانه­های دانشگاهی شهر اصفهان. پژوهشنامه کتابداری واطلاع­رسانی. 3(2)، 113-132.
بادامچی­ وایقان، رقیه (1391). بررسی و ارزیابی شاخص­های معیار آمادگی الکترونیکی در نهاد
کتابخانه­های عمومی کشور: مطالعه موردی
کتابخانه­های عمومی استان آذربایجان شرقی. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.
فتحیان، محمد؛ مهدوی نور، سیدحاتم (1386). مبانی و مدیریت فناوری اطلاعات. تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران.
کریمی، سمانه (1389). سنجش میزان آمادگی کتابخانه­های دانشگاهی برای ارائه خدمات عمومی الکترونیکی. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس تهران.
مسگرزاده، فرناز؛ سپهر، فرشته (1389). بررسی و ارزیابی سطح معیار آمادگی الکترونیکی (شاخص استراتژی، نیروی انسانی و محیط) در کتابخانه مرکزی سازمان انرژی اتمی ایران جهت ایجاد کتابخانه  دیجیتالی.اطلاع شناسی. 8 (29)،123- 146.
نورافروز، علی­حسین؛ حریری، نجلا؛ حنفی­زاده، پیام (1389). شناسایی شاخص­های ارزیابی آمادگی الکترونیکی کتابخانه­های دانشگاهی ایران. اطلاع­شناسی.8(29)، 27–54.
نورافروز، علی­حسین؛ حریری، نجلا؛ و حنفی زاده، پیام (1391). ارزیابی آمادگی الکترونیکی کتابخانه­های دانشگاهی مطالعه موردی: دانشگاه علامه طباطبایی. فصلنامه نظام­ها و خدمات اطلاعاتی.1(2)، 17- 36.
نوروزی، یعقوب؛ جعفرپور، اسماعیل (1390). ارائه شاخص­های سنجش آمادگی الکترونیکی در
کتابخانه­های دانشگاهی براساس مدل IUP. فصلنامه علمی و پژوهشی علوم و فناوری اطلاعات ایران. 27(2)، 479-494.
نوروزی، یعقوب؛ جعفرپور، اسماعیل (1392). بررسی وضعیت آمادگی الکترونیکی کتابخانه­های دانشگاهی مورد مطالعه کتابخانه­های دانشگاه تبریز. فصلنامه کتابداری و اطلاع­رسانی. 16(1)، 123-150.
واعظی، رضا؛ ایمانی، عبدالمجید (1388). سنجش آمادگی الکترونیکی سازمان بازرگانی استان تهران. پژوهش­های مدیریت. 2(6)، 49-74.
هندی، فاطمه؛ سلیمانی­نژاد، عادل؛ درودی، فریبرز (1392). آمادگی الکترونیکی کتابخانه­های دانشگاهی مشهد بر اساس مدل CSPP. پژوهش نامه کتابداری واطلاع­رسانی. 3(2)، 31-50.
Asari, A. (2010). Readiness in Applying the Library Information Technology.
 To Requirements achieve a degree of Bachelor of Program of Cultural Studies and Media Studies Interest in Information and Library Management.Gadjah Mada University in Indonesia.
Choucri, N., et al. (2005). Global E-readiness For What? E-readiness For E-Banking. Information Technology for Development, 11(4), 313-342.
Machado, C. (2007). Developing an e-readiness model for higher education institutions: results of a focus group study. British Journal of Educational Technology, 1(38), 72-82.
Menoua, M., & Taylor, R. (2006). A Grand Challenge: Measuring Information Societies. Information Society, 5(22), 261-267.
Mutula, S., & Van Brakel, P. (2006). An Evaluation of E-readiness Assessment Tools with Respect to Information Access: Towards an Integrated Information Rich Tool. International Journal of Information Management, 26(3), 212–223.
Tiemo, P. A., & Edewor, N. (2011). ICT Readiness of Higher Institution Libraries in Nigeria. International Journal of Digital Library Systems, 2(3), 29-38.
Vasdinus Vaati, N. (2009). ICT-Readiness for E-Library (a Case study of Institution of Higher Learning). A project report submitted in partial fulfillment of the requirements for the Master of Science in Information Systems. University of  Nairobi,  School of Computing and Informatics