نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هدف: مقاله حاضر به معرفی روش تحلیل گفتمان، اهداف و چگونگی کاربرد آن، به عنوان یکی از روش‌های تحقیق کیفی پرداخته و با توجه به اینکه روش تحلیل گفتمان، توانسته است در رشته‌های مختلف علوم انسانی و اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد، در مقاله حاضر به چگونگی کاربرد تحلیل گفتمان در پژوهش‌های کتابداری نیز پرداخته شده است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع مروری بوده و با استفاده از بررسی متون مرتبط با موضوع مقاله، و تحلیل آنها نسبت به گردآوری مطالب اقدام شده است.
یافته‌ها: بررسی متون نشان داد که تحلیل گفتمان فراتر از مرزهای زبانشناسی رفته است و یک زمینه مطالعاتی بین رشته‌ای محسوب می‌شود. بنابراین معنایی فراتر از سخن که در زبان‌شناسی مطرح می‌شود مدنظر آن است. سطح گفتمان تک بعدی نیست و هر سطح به سطوح یا ابعاد کوچکتری تقسیم می‌شود به نظر می‌رسد که کاربرد شیوه تحلیل گفتمان می‌تواند پژوهشگران را از پرداختن انحصاری به روش‌های تحقیق کمّی خطی و سنتی دور کند و توجه آنها را به استفاده از روش‌های نوین پژوهش جلب سازد.
نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد که به روش تحلیل گفتمان، می‌تواند نشان دهد چگونه مفاهیم مختلف در علم اطلاعات و دانش شناسی شکل گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A glance on application of discourse analysis in researches of Information Science and Knowledge

نویسنده [English]

  • AmirReza Asnafi

استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده [English]

Purpose: This paper introduces the method of discourse analysis, goals, and how to use it, as one of the qualitative research methods and according to the method of discourse analysis in various fields of humanities and social sciences could be used, in article The present paper also explored the use of discourse analysis in Information Science and Knowledge.
Methods: This is a reveiw paper. For data gathering, related papers and literature to discourse analysis were used.
Findings: A literature review showed that linguistics has gone beyond the boundaries of discourse analysis and an interdisciplinary field of study is considered. So a meaning beyond the words that comes to mind is in linguistics.It seems that researchers focusing exclusively use the methods of discourse analysis to quantitative research methods and traditional linear distance and the attention they modern methods of study draw.
Conclusion: It seems that the method of discourse analysis can show how concepts of Information Science and knowledge have been formed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Methology of Research
  • Discourse Analysis
  • Informatin Science and Knowledge
امامی، حسین، تحلیل گفتمان. قابل دسترسی در:
تاریخ دسترسی: 14 آبان 1386
پاول، رونالدآر (1379). روش‌های اساسی پژوهش برای کتابداران. ترجمه نجلا حریری. تهران: مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی
تاجیک، محمدرضا (1379). درآمدی بر تحلیل گفتمان. در گفتمان و تحلیل گفتمانی: مجموعه مقاله‌هایی از محمدرضا تاجیک، شعبانعلی بهرامپور، دایان مک دانل و... به اهتمام محمدرضا تاجیک._ تهران: فرهنگ گفتمان
دیانی، محمدحسین (1369). روش تحقیق در کتابداری. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)
کومار، کریشان (1376). روش‌های پژوهش در علم اطلاعات و دانش شناسی. ترجمه فریبرز خسروی و فاطمه رهادوست. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
گال، مردیت، جویس؛ و گال، والتر بورگ، (1386). روش‌های تحقیقات کمّی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی. جلد اول. ترجمه احمد رضا نصر و دیگران. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت): دانشگاه شهید بهشتی
نوریس، کریستوفر (1377). گفتمان. ترجمه حسینعلی نوذری. فصلنامه سیاسی- اجتماعی گفتمان. شماره صفر: 17-38.
Brown. G. & Yule G (1989). Discourse analysis. Cambridgh University
Chung, Jin Soo, Neuman, Delia (2005). High school students' Information seeking and use for class projects. Journal of the American Society for Information Science & Technology; 58 (10):1503-1517.
Coffey, A. & P. Atkinson (1996). Making sense of qualitative data: complementary research strategies. Thousand Oaks, CA: Sage.
De Souza, Francisco das Chagas (2005). PUBLIC LIBRARY: the speeches of the undergraduate Information Science students, Informacao & Sociedade: Estudos; 15(2):1-17.
Edwards, D. & Potter, J. (1992). Discursive Psychology. London: Sage.
Fairclough, N. (1995), Critical Discourse Analysis, London: Longman.
Fairclough, N. (1992). Discourse and Social Change. London: Polity Press.
Ford, Charlotte F (2004). Doctoral Dissertation Fellowship winner explores differences between face-to-face and computer-mediated reference interactions. College & Research Libraries News; 65(11):645-645.
Frohmann, Bernd (1994). Discourse Analysis as a Research in Library and Information. LISR 16, 119-138
Gilbert, G.N. & Mulkay, M. (1984). Opening Pandora’s Box: A Sociological Analysis of Scientists’ Discourse, Cambridge University Press, Cambridge.
Hedemark, A. J. Hedman and O. Sundin (2005). Speaking of users: On discourses in the field of public libraries", Information Research, 10 (2). Avaialbe at: http://informationR.net/ir/10-2/paper218.htm
Haider, Jutta & Bawden, David (2007). Conceptions of “information Poverty” in LIS: a discourse analysis. Journal of Documentation. 63(4). 534-557
Harper, David J (2007). Discourse analysis. In M.Slade & S.Priebe (eds). What works for what?. London: Brunner-Routledge. Available: www.ucl.ac.uk/pcps/research/qualres/documents/discourseanalysischapter.pdf -"[retreived: 14 Dec 2007]
The Heritage illustrated dictionary of the English language (1984), edited by William Morris, New York: Mc grawhill International Book Company.
Meriam Webster's collegiate dictionary. 10th ed. 2003. Spring field.
Nahl, Diane (2007). A discourse analysis technique for charting the flow of micro-information behavior. Journal of Documentation.63(3): 323-339
Oxford Reference Online. Oxford. University Press. 13 June 2003  
Pickard, Alison Jane (2007). Research methods in information. London: Facet
Psathas, G. (1995). Conversation analysis: The study of talk in interaction. Thousand Oaks, CA: sage.
Polger, Mark Aaron (2002). Rewriting the Holocaust Online: A Discourse Analysis of Holocaust Denial Web Sites. Available at: www.jewishlibraries.org/ajlweb/publications/proceedings/proceedings2003/polger.ppt [Retrieved: 19 Dec 2007]
Potter, J. & Wetherell, M. (1987). Discourse and Social Psychology: Beyond Attitudes and Behaviour. London, Sage
Potter, J.A. (1998) Qualitative and discourse analysis. In A.S. Bellack & M. Hersen (Eds) Comprehensive Clinical Psychology, Oxford: Pergamon.
Powers, B.A. & Knapp, T.R. (1990). A Dictionary of Nursing Theory and Research. London: Sage.
Schwandt, T (2001). Dictionary of Qualitative Inquiry, Thousand Oaks: Sage.
Sherrard, C. (1997). Qualitative research. The Psychologist: Bulletin of the British Psychological Society, 10, 161-162.
Sinclair, J. Mc. and Coulthard, R.M. (1975). Towards an Analysis of Discourse: The English Used by Pupils and Teachers. London: Oxford University Press, Oxford.
Tannen, Deborah (2001). Handbook of Discourse Analysis. Oxford and Cambridge, MA: Basil Blackwell,
Travers, M. (2001). Qualitative research through case studies. London: Sage
Van Dijk, T.A. (Ed.) (1997), Discourse as Structure and Process, London:Sage.
Watson, T. (2000). Discourse and organisation, Human Relations, 53(4). 559-74.
Willing, C. (2001). Introducing Qualitative Research in Psychology. Buckingham: Open University Press.