مطالعات کتابداری و علم اطلاعات

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

فرایند پذیرش مقالات

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

اشتراک نشریه

شرایط و ضوابط ارسال مقاله

فرم ها

راهنمای تنظیم مقاله

داوران

چارچوب پذیرش فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در کتابخانه های دانشگاهی ایران: رویکرد دلفی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 عضو هیات علمی/ دانشگاه الزهرا

3 عضو هیات علمی/ دانشگاه الزهرا(س)

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر، ارائه چارچوبی جامع در خصوص عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران است.
روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ شیوه اجرا، پیمایشی-تحلیلی است که با رویکرد ترکیبی (کمی-کیفی) انجام شده است. در بخش اول، از روش تحلیل محتوا و در بخش دوم از تکنیک دلفی و ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه پژوهش در بخش اول، 3922 مدرک شناسایی شده در پایگاه وب آو ساینس و در بخش دوم، 40 نفر از متخصصان فناوری اطلاعات به روش نمونه‌گیری هدفمند هستند.
یافته ها: یافته‌ها نشان داد که در 82.93 درصد پژوهش‌ها، 9 مدل پذیرش فناوری به کار رفتند و از بین آنها مدل تم (TAM) با فراوانی 694 بیشترین کاربرد را دارد. دیگر یافته‌ها نشان داد که چارچوب نهایی پذیرش فناوری‌ها در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران شامل 42 مولفه است. سودمندی استفاده درک شده، کیفیت سیستم (ویژگی‌های فناوری) و رضایت کاربر به ترتیب با کسب میانگین رتبه‌ای 32.10، 28.63 و 26.97 مهمترین مولفه‌ها در پذیرش فناوری هستند.
نتیجه گیری: پژوهش حاضر، با شناسایی و اولویت‌بندی مولفه‌های موثر بر پذیرش فناوری می‌تواند نقش بسزایی در رضایت کاربران و افزایش اثربخشی فناوری‌ها در کتابخانه‌ها به هنگام تغییر، توسعه و یا دگرگون‌سازی ایفا نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A framework for Information and Communication Technology Acceptance at Academic Libraries in Iran: Delphi technique (approach)

نویسندگان [English]

  • mahboobeh farzinyazdi 1
  • roya baradar 2
  • Amir Ghaebi 3

1 alzahra university, tehran, iran

2 alzahra university, tehran, iran

3 alzahra university, tehran, iran

چکیده [English]

Purpose: The purpose of this study is to provide a comprehensive framework on the factors affecting the acceptance of information and communication technologies (ICTs) in Iranian academic libraries.
Method: The present research is applied in terms of its purpose and in terms of its implementation method is an analytical survey that has been carried out with a mixed (quantitative-qualitative) approach. In the first part, content analysis method and in the second part, the Delphi technique and a researcher-made questionnaire were used. The research community in the first part includes the title, abstract, and keywords of the 3922 records identified in the Web of science as Citation Database. The research community in the second part consists of 40 IT experts that were selected using objective sampling method.
Findings: The findings indicate that in 82.93% of the research, 9 technology acceptance models have been used; among them, TAM with the frequency of 694 has been the most used model in previous research. Other findings showed that the acceptance framework of ICTs in Iranian academic libraries includes 42 components. Also, perceived of usefulness, system quality (technological features) and user satisfaction with mean rank of 32.10, 28.63 and 26.97 were respectively recognized as the most important components influencing the acceptance of technology in Iranian academic libraries.
Result: The present research, by identifying and prioritizing the effective components of technology acceptance, can play a significant role in user satisfaction and increase the effectiveness of technologies in libraries when changing, developing or transforming.

کلیدواژه‌ها [English]

  • information and communication technology
  • technology acceptance
  • Academic libraries
مراجع
ابراهیم زاده، صنم؛ نقشینه، نادر (1394). میزان آشنایی و استفاده کتابداران دانشگاهی شهر تبریز از امکانات وب 0/2. دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات)، 8 (29)، 1-14.
احمدی ده قطب الدینی، محمد (1389). روابط ساختاری بین سازه­های مدل پذیرش فناوری دیویس. فصلنامه اندیشه­های تازه در علوم تربیتی، 5 (2)، 129-142.
اسفندیاری مقدم، علی رضا؛ حسینی شعار، منصوره (1390). میزان آشنایی و استفاده کتابداران کتابخانه­های دانشگاهی همدان از امکانات و قابلیت­های و ب 2. کتابداری و اطلاع رسانی، 14 (1)، 155-182.
بهرامی، واحد؛ صنعت جو، اعظم (1393). بررسی عوامل بازدارنده بر کاربرد فناوری­های وب2 در کتابخانه­های دانشگاهی ایران. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 4(2)، 71-92.
جلالی، زهرا؛ اشرفی ریزی، حسن؛ سلیمانی، محمدرضا؛ افشار، مینا (1396). عوامل موثر بر پذیرش فناوری اطلاعات توسط کتابداران دانشگاهی اصفهان بر اساس مدل TAM. مجلهدانشکدهپیراپزشکیدانشگاهعلومپزشکیتهران (پیاوردسلامت)، 11 (4)، 400-410.
حسین زاده، نرگس (1392). بررسی وضعیت آشنایی، استفاده و سودمندی فناوری­های نوین در کتابخانه­های تحت پوشش اداره کل کتابخانه عمومی شهر اصفهان از دیدگاه مراجعان به منظور بهبود خدمات اطلاع رسانی. گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان.
داورپناه، محمدرضا (1378). موانع زیرساختی بهره­گیری از فناوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاهی ایران. کتابداری و اطلاع رسانی، 5 (2)، 1-23.
رشیدی، الهام (1392). وب 2 و کتابداران کتابخانه­های دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه. فصلنامهعلوموفنونمدیریتاطلاعات، 1(1)، 121-139.
رضایی، مسعود (1388). نظریه­های رایج درباره پذیرش فناوریهای اطلاعات و ارتباطات. پژوهش­های ارتباطی، 16(4)، 63-93.
سلیمی­فرد، خداکرم؛ خسروی، عبدالرسول؛ پاک، امید؛ پاسبان، اسماعیل؛ صفایی؛ زهرا (1393). مدل سازی عوامل موثر بر پذیرش فناوری آر. اف. آی. دی در کتابخانه؛ مطالعه موردی: کتابخانه دانشگاه علوم پزشکی بوشهر.  تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، 48 (1)، 105-120. 
شیخ شعاعی­، فاطمه (1385). بررسی عوامل موثر بر پذیرش فناوری اطلاعات توسط کتابداران کتابخانه­های دانشکده­های فنی دانشگاه­های دولتی شهر تهران : قابلیت کاربرد "مدل پذیرش فناوری". پایان­نامه کارشناسی ارشد­، گروه کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
عبادللهی، نوراله؛ چشمه سهرابی، مظفر؛ نوشین فرد، فاطمه (1393). تحلیل عوامل فناورانه موثر بر پذیرش فناوری بر اساس نظریه اشاعه نوآوری راجرز: مورد پژوهشی نرم افزار نمایه نشریات. دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات)، 7 (26)، 79-91.
علی اکبری، حمیده (1393). وضعیت استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاهی استان اردبیل. فصلنامه نظام­ها و خدمات اطلاعاتی، 3 (3و4)، 109-121.
علیدوستی، سیروس (1384). طراحی مدل عوامل کلیدی مؤثر برکاربرد فناوری اطلاعات در سازمانهای دولتی. پایان­نامه دکتری­، دانشگاه تهران­، تهران.
فرزین یزدی، محبوبه (1391). بررسی عوامل موثر بر پذیرش فناوری شناسایی با فرکانس رادیویی میان کتابداران کتابخانه­های دانشگاهی شهر یزد. پایان­نامه کارشناسی ارشد­، گروه کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه الزهرا.
قربانی­زاده، وجه اله؛ حسن نانگیر، سیدطه؛ رودساز، حبیب (1392). فراتحلیل عوامل موثر بر پذیرش فناوری اطلاعات در ایران. پژوهش­های مدیریت در ایران (مدرس علوم انسانی). 17 (2)، 1-21.
کابانی، خاتون؛ مطلبی، داریوش (1392). وضعیت استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاه تبریز. فصلنامه نظامها و خدمات اطلاعاتی، 3(7)، 91-102.
کفاشان، مجتبی (1389). کاربرد نظریه­های پذیرش فناوری در ارزیابی فناوری­های اطلاعاتی کتابخانه­ها: رویکردی متن پژوهانه. کتابداری و اطلاع­رسانی، 13(4)، 193-218.
مشایخی، علینقی؛ فرهنگی، علی اکبر؛ مومنی، منصور؛ علیدوستی، سیروس (1384). بررسی عوامل کلیدی موثر بر کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانهای دولتی ایران: کاربرد روش دلفی. فصلنامه مدرس علوم انسانی (ویژه نامه مدیریت)، 191-231.
یعقوبی، نورمحمد، شاکری، رویا. (1387). مقایسه تحلیلی مدلهای پذیرش فناوری با تأکید بر پذیرش بانکداری اینترنتی. فصلنامهعلوممدیریتایران، 3 (11)، 21-44.
Akour, I. (2006). Factors influencing faculty computer Literacy and use in Jordan: A multivariate analysis. Doctoral Dissertation, Louisiana Tech University.
Al-mamary, Y.H., Al-nashmi, M.;  Ghaffar Hassan, Y. A.; Shamsuddin, A. (2016). A Critical Review of Models and Theories in Field of Individual Acceptance of Technology. International Journal of Hybrid Information Technology, 9(6), 143-158.
Bagozzi, R.P. (1992). The self-regulation of attitudes, intentions, and behavior. Social Psychology Quarterly, 55(2), 178-204.
Coovert, M.D. and Goldstein, M.A. (1980). Locus of control as a predictor of users attitude toward computers. Psychological Reports, 47: 1167- 73.
Cronje, J.C. (2011). Using Hofstedes cultural dimension to interpret crosscultural blended teaching and learning. Computers and Education, 56(3): 596-603.
Davis, F.D. (1989). Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information technology, MIS Quarterly, 13 (1): 319-40.
Davis, F. D., Bagozzi, R. P., Warshaw, P. R. (1989). User Acceptance of Computer Technology : A Comparison of Two Theoretical Models. Management Science, 35(8), 982-1003.
Finlay, P. N., and Forghani, M. (1998). A classification of success factors for decision support systems. Journal of Strategic Information Systems, 7, 53-70.
Husain, S.; Nazim, M. (2015). Use of different information and communication technologies in Indian academic libraries. Library Review, 64 (1,2), 135-153.
Ishman, M. D, Pegels, C. C. and Sanders, G. L. (2001). Managerial information system success factors within the cultural context of North America and a former Soviet Republic. Journal of Strategic Information Systems, 10, 291-312.
Legris, P., Ingham, J., Collerette, P. (2003). Why do people use information technology? A critical review of the technology acceptance model. Information & Management, 40, 191-204.
Lin, F., Fofanah, S. S., Liang, D. (2011). Assessing citizen adoption of e-Government initiatives in Gambia: A validation of the technology acceptance model in information systems success. Government Information Quarterly, 28(2), 271-279.
Mahmood, K., & Richardson Jr, J. V. (2013). Impact of Web 2.0 technologies on academic libraries: a survey of ARL libraries. The Electronic Library, 31(4), 508-520.
McCoy, S., Everard, A. (2000). The effect of culture on IT diffusion: using the Technology Acceptance Model to predict email usage in Latin America. Americas Conference on Information Systems, pp. 1899-1901, viewed 5 August 2017, <http://aisel.isworld.org/article_by_author.asp?Author_ID=636>.
Moon, J.W., Kim, Y.G. (2001). Extending the TAM for a world wide web context, Information & Management, 38 (4): 217-230.
Olushola, T., Abiola, T. A. (2017). The Efficacy of Technology Acceptance Model: A Review of Applicable Theoretical Models in Information Technology Researches. Journal of Research in Business and Management, 4(11), 70-83.
Samaradiwakara, G. D. M. N., Gunawardena, C. G. (2014). Comparison of Existing Technology Acceptance Theories And Models To Suggest A Well Improved Theory/Model. International Technical Sciences Journal (ITSJ), 1(1), 21-36.
Sampath Kumar, B.T.;  Biradar, B.S. (2010). Use of ICT in college libraries in Karnataka, India: a survey. Program, 44(3), 271–282.
Straub, D.W., Keil, M., Brenner, W. (1997). Testing the technology acceptance model across cultures: A three country study. Information & Management, 33(1), 1-11.
Straub, D.W., Loch, K.D., Hill, C.E. (2002). Transfer of information technology to the Arab word: a test of cultural influence modeling; in information technology management in developing countries, Edited: Mohammad Dadashzadeh, Hershey: IRM.
Taherdoost, H. (2018). A review of technology acceptance and adoption models and theories. Procedia manufacturing, 22, 960-967.
Vakil Alroaia, Y. (2011). Modeling of Technology Acceptance Model Based on System Dynamics Approach. JM International Journal of IT (JMIJIT), 1 (1), 1-11.
Venkatesh, V., Bala, H. (2008). Technology Acceptance Model 3 and a Research Agenda on Interventions. Decision Science, 39 (2), 273-312.
Venkatesh, V., Davis, F.D. (2000). A theoretical extension of the technology acceptance model: Four longitudinal field studies. Management Science, 46 (2), 186-204.
Venkatesh, V., Morris, M.G., Davis, G.B.,& Davis, F.D. (2003). User acceptance of information technology: Toward a unified view. MIS Quarterly, 27(3), 425-478.
Yoon, H. Y. (2016). User acceptance of mobile library applications in academic Libraries: An application of the technology acceptance model. The Journal of Academic Librarianship, 42(6), 687–693. https://doi.org/10.1016/j.acalib.2016.08.003.
مطالعات کتابداری و علم اطلاعات
دوره 10، شماره 25
25
آذر 1397
صفحه 201-224
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار