نوع مقاله : علمی پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد / مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد
2 دانشیار گروه علوم ارتباطات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
3 استاد گروه علوم ارتباطات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
چکیده
هدف: هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین عوامل جمعیت‌شناختی و رفتار برنامه‌ریزی نشده کاربران در استفاده از منابع و خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بود. برای سنجش روایی پرسشنامه از روایی صوری و محتوایی و به‌منظور تعیین پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد. جامعه پژوهش شامل دانشجویان عضو کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های فردوسی مشهد، شهید چمران اهواز، تبریز، شیراز و پردیس دانشگاه تهران شامل 69351 نفر بودند. پس از تعیین حجم نمونه به تعداد 382 نفر بر اساس جدول کرجسی و مورگان، جهت گردآوری داده‌ها از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای و در داخل هر طبقه به‌صورت تصادفی استفاده شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS استفاده شد.
یافته‌ها: بر اساس یافته‌های پژوهش، سن، مقطع تحصیلی و میزان مراجعه دانشجویان به کتابخانه‌های دانشگاهی رابطه معناداری با رفتار برنامه‌ریزی‌نشده آن‌ها در استفاده از منابع و خدمات این نوع از کتابخانه‌ها دارد. همچنین تفاوت معناداری بین جنسیت، دانشگاه محل تحصیل و گروه تحصیلی دانشجویان با رفتار برنامه‌ریزی‌نشده آن‌ها در استفاده از منابع و خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی وجود نداشت.
نتیجه‌گیری: کتابخانه‌های دانشگاهی باید به‌منظور استفاده بهینه و مؤثر از منابع و خدمات، جذب مخاطب و افزایش سطح آگاهی و اطلاعات عمومی مراجعان به عوامل جمعیت‌شناختی مؤثر بر رفتار برنامه‌ریزی نشده مراجعان توجه ویژه‌ای داشته باشند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Relationship Between Demographic Factors and Unplanned Behavior of Users of Academic Libraries
نویسندگان [English]
- hadi harati 1
- Fahimeh Babalhavaeji 2
- Nadjla Hariri 3
2 Associate Professor of Department of Communications and Knowledge Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Professor of Department of Communications and Knowledge Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
Purpose: The purpose of the present study is to investigate the relationship between demographic factors and unplanned behavior of users in the use of academic libraries resources and services.
Method: The present study is an applied research using a survey method. The data gathering tool was a researcher-made questionnaire. The face and content validity were employed to measure the validity of the questionnaire. Cronbach's alpha for the variables was calculated and obtained higher than 0.7, so the reliability of the questionnaire was also confirmed. 69351students who were members of the central libraries in Ferdowsi University of Mashhad, Shahid Chamran University of Ahvaz, Pardis of Tehran University, Tabriz, and Shiraz Universities composed the research population. The sample size was estimated 382 people according to Krejcie and Morgan tables. A stratified sampling with randomized strata proportional to the population was used to collect data. The data were analyzed implementing SPSS software.
Findings: According to research findings, age, educational grade and rate of referral to academic libraries have a significant relationship with their unplanned behavior in using the resources and services of this type of libraries. There was also no significant difference between gender, university and student educational groups with their planned behavior in utilizing university library resources and services.
Conclusion: The academic libraries must, in order to optimize use of resources and services, attracted audiences, and increased level of awareness and information of users pay special attention to be effective demographic factors on the unplanned behavior of users.
کلیدواژه‌ها [English]
- Information Seeking Behavior
- Unplanned behavior
- Demographic factors
- Academic libraries
)