نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

• سیده رقیه حجازی ¹
• غلامرضا حیدری ²
• احسان گرایی ³

¹ علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز

² علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

³ علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه لرستان

چکیده

هدف: شناسایی روندها و نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آیندۀ فهرست‌های کتابخانه‌ای ایران بر اساس ویژگی-های جامعۀ دانش‌محور.
روش‌شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی و با روش‌های مرور متون و پیمایش انجام شد. پنل خبرگی با حضور 20 نفر از متخصصان حوزۀ فهرست‌های کتابخانه‌ای با روش ذهن‌انگیزی انجام شد و در مرحلۀ بعد پرسشنامه محقق ساخته در میان خبرگان توزیع شد.
یافته‌ها: نتایج به‌دست آمده از بررسی پژوهش‌های صورت گرفته نشان داد که فهرست‌های کتابخانه‌ای کنونی ایران با روندهای مؤثر بر فهرست‌های کتابخانه‌ای بر اساس ویژگی‌های جامعۀ دانش‌محور همراه نیستند. نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آیندۀ فهرست‌های کتابخانه‌ای در 9 شاخص (5 شاخص بیرونی و 4 شاخص درونی) قرار گرفتند. از میان نیروهای پیشران بیرونی، گویه «هوشمندسازی فهرست‌های کتابخانه‌ای با استفاده از فناوری‌های جدید»، در جایگاه اول قرار گرفت. در میان نیروهای پیشران درونی، گویه‌های «گرایش به بازنگری در ساختار فهرست‌های کتابخانه‌ای»، «نقش کتابخانه به‌عنوان تسهیل کنندۀ دسترسی»، «اصلاح و روزآمد سازی ابزارها و استانداردها» و «غنی‌سازی فهرست با استفاده از ابزارهایی همچون جداول محتوا، خدمات کشف، قابلیت مرور و غیره» بالاترین ضریب اهمیت را دارا شد.
نتیجه‌گیری: با توجه به وضعیت نامطلوب روندهای مؤثر بر فهرست‌های کتابخانه‌ای در ایران، متخصصان و سیاست‌گذاران حوزۀ فهرست‌های کتابخانه‌ای در ایران باید به لزوم تغییر فهرست‌ها با توجه به تغییر در روندها و همچنین پیشران‌های مؤثر توجه داشته باشند، زیرا عدم همگامی با تغییرات از کارایی فهرست‌ها کاسته و به مرور محکوم به نابودی خواهند شد.

کلیدواژه‌ها

• فهرست‌های کتابخانه‌ای
• نیروهای پیشران درونی
• نیروهای پیشران بیرونی
• روندها

عنوان مقاله [English]

Identifying the Effective Driving Forces on the Future of Iranian Library Catalogs Based on Knowledge Society Characteristics

نویسندگان [English]

• Roqayeh Hejazi ¹
• gholamreza heydari ²
• Ehsan Geraei ³

¹ Knowledge and Information Science, Shahid Chamran University, ahvaz

² Knowledge and Information Science, Razi University Kermanshah

³ Knowledge and Information Science, Lorestan University, Lorestan

چکیده [English]

Purpose: To identify trends and driving forces which are affecting the future of Iranian library catalogs based on knowledge society characteristics.
Methodology: This is an applied study using desk research and survey. The expert panel consisted of 20 experts in the field of library catalogs with a brain storming method and then a researcher-made questionnaire was distributed among the experts.
Results: The results of research showed that the Iranian library catalogs are not associated with affecting trends on library catalogs based on the characteristics of the knowledge society. The driving forces categorized in two groups: internal (4 cases) and external (5 cases). Among the external driving forces, "smarting up library catalogs using new technologies" was identified as the most important driving force. Among the internal driving forces, "tendency to revise the library catalog structure", "role of the library as facilitator of access", "modifying and updating tools and standards" And "enrichment using tools such as content tables, discovery services, browsing capabilities, etc." have the most important driving forces.
Conclusion: Due to the unfavorable situation of affecting trends on Iranian library catalog, catalog specialists and policy makers in Iran should pay attention to the need of changing catalogs due to changes in trends and driving forces.

کلیدواژه‌ها [English]

• Library catalogs
• Internal driving forces
• External driving forces
• Trends