نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

• مهدی رحمانی ¹
• فاطمه فهیم نیا ²
• سپیده فهیمی فر ³

¹ دانشجوی دکتری علم اطلاعات و ودانش‌شناسی، گرایش بازیابی اطلاعات و دانش، دانشگاه تهران

² دانشیار دانشگاه تهران-گروه علم اطلاعات و دانش شناسی-تهران- ایران

³ استادیار دانشگاه تهران-گروه علم اطلاعات و دانش شناسی-تهران- ایران

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی و اولویت‌بندی ریسک‌های خدمات کتابخانه‌های عمومی ایران بود. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع پژوهش‌های ترکیبی بود. در پژوهش حاضر از فن‌های فراترکیب (کیفی)، محاسبه ضریب کاپا و تکنیک دلفی (کمی) استفاده شد. قلمرو پژوهش شامل کلیه مقالات منتشر شده در بازه زمانی 1990 تا 2020 به زبان‌های فارسی و انگلیسی بود. در تکنیک دلفی جامعه پژوهش شامل تمامی متخصصان حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی، کتابخانه‌های عمومی، مدیریت و فناوری اطلاعات که پیش‌تر سابقه همکاری با کتابخانه‌ها را داشته باشند؛ بود. برای تعیین تعداد دقیق افراد جامعه کلیه پژوهشگرانی که در حوزه‌های موضوعی ارائه شده در جدول فوق اقدام به انجام پژوهش کرده‌اند شناسایی شدند. سپس تعداد 24 نفر از افراد به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. یافته‌ها: بر اساس منابع منتشر شده تعداد 69 ریسک در 8 دسته شناسایی شدند. بر اساس نظرات متخصصان مهم‌ترین چالش پیش روی کتابخانه‌ها که بالاترین امتیاز را از نظر متخصصان ایرانی دریافت کرده است مربوط از بین رفتن محتوای کتابخانه، ناتوانی در خرید منابع جدید و یا قطع اشتراک منابع کتابخانه به دلیل کمبود بودجه، مسائل اقتصادی، سانسور، ویروسی شدن، تحریم و ...که می‌توانند چالش مهمی پیش روی کتابخانه‌های عمومی باشند. چالش‌های عدم تبلیغ و تشویق نهادهای فرهنگی برای هدایت جامعه به کتابخانه‌های عمومی و افزایش رقبای کتابخانه (موتورهای جستجو پایگاه‌های اطلاعاتی، کافی نت‌ها و ...) در ارائه اطلاعات مورد نیاز مشتریان (با توجه به اینکه رقبا می‌توانند مطالب را به‌صورتی کاربرپسندتر در اختیار مشتریان قرار دهند) نیز در رتبه دوم قرار دارند و می‌توانند منجر به ایجاد خطر برای کتابخانه‌های عمومی شوند. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به رشد سریع منابع اطلاعاتی و تنوع در منابع اطلاعاتی کتابخانه برای بازیابی اطلاعات مورد نیاز مشتریان باید چندین راه را انتخاب نماید و با استفاده از روش‌های امانت بین کتابخانه‌ای، اشتراک مشترک پایگاه‌های اطلاعاتی و امکان ارسال منابع بازیابی شده از طریق ایمیل برای مشتریان به نیازهای اطلاعاتی آن‌ها پاسخ گوید. همچنین شیوه انتخاب منابع نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به‌صورت متمرکز است و کتابخانه تأثیر مستقیمی در انتخاب منابع ندارد. بنابراین نحوه انتخاب منابع باید بازنگری شود و راه‌های انتخاب کتاب توسط جامعه مخاطب گسترش یابد، یعنی کاربران برای انتخاب کتاب‌های مورد نیازشان از طریق شبکه‌های اجتماعی، صندوق نظرات و پیشنهاد‌های وب سایت کتابخانه بتوانند اقدام کنند.

کلیدواژه‌ها

• کتابخانه عمومی
• ریسک خدمات
• ریسک کتابخانه

موضوعات

• کتابخانه های عمومی

عنوان مقاله [English]

Identify and prioritize the risks of Iranian public library services

نویسندگان [English]

• Mehdi Rrahmani ¹
• Fatemeh Fahim nia ²
• Speide Fahimi Far ³

¹ Ph.D. Student in Information science and knowledge, University of Tehran, Tehran, Iran

² دانشیار دانشگاه تهران-گروه علم اطلاعات و دانش شناسی-تهران- ایران

³ استادیار دانشگاه تهران-گروه علم اطلاعات و دانش شناسی-تهران- ایران

چکیده [English]

Aim: The aim of this study was to identify and prioritize the risks of Iranian public library services. Method: The present study was applied in terms of purpose and combined research in terms of method. In the present study, hyper-combined (qualitative) techniques, kappa coefficient calculation, and Delphi (quantitative) techniques were used. The scope of the research included all articles published in the period 1990 to 2020 in Persian and English. The statistical population is a meta-combination of all articles published between 1990 and 2020 that are indexed in various databases; Were examined. In the Delphi technique, the research community includes all specialists in the field of information science and knowledge, public libraries, management, and information technology who already have a history of cooperation with libraries; Was. To determine the exact number of people in the community, all researchers who have conducted research in the subject areas presented in the table above were identified. Then 24 subjects were selected by purposive sampling. Result: Based on published sources, 69 risks in 8 categories. According to experts, the most important challenge facing libraries that have received the highest score from Iranian experts is the loss of library content, inability to purchase new resources or disconnect library resources due to lack of funds, economic issues, censorship, virtualization, Sanctions, etc., which can be a major challenge for public libraries. Challenges of not promoting and encouraging cultural institutions to lead the community to public libraries and increase library competitors (search engines, databases, Internet cafes, etc.) in providing the information needed by customers (given that competitors can provide content in a more user-friendly way to customers Are also in second place and can pose a risk to public libraries. Discussion and Conclusion: Due to the rapid growth of information resources and the diversity of information resources, the library should choose several ways to retrieve the information needed by customers and using interlibrary loan methods, joint sharing of databases and the possibility of sending retrieved resources through Email responds to customers' information needs. Also, the method of selecting the resources of the public libraries of the country is centralized and the library does not have a direct influence on the selection of resources. Therefore, the way of selecting resources should be reviewed and the ways of choosing books by the target community should be expanded, that is, users should be able to choose the books they need through social networks, comments box and suggestions on the library website.

کلیدواژه‌ها [English]

• Public Library
• Service Risk
• Library Risk