نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

• گلنسا گلینی مقدم ¹
• زهره ریاضی ²
• رضا ملکی ³

¹ دانشیار گروه آموزشی علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی

² گروه آموشی علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی

³ استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

هدف: هدف پژوهش بررسی وضعیت استقرار کتابخانه های عمومی شهر ساوه براساس معیارها و زیرمعیارهای مکان یابی و پیشنهاد مناطق بهینه احداث کتابخانه عمومی جدید با کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی است.

روش‌شناسی:از روش فراتحلیل تحقیقات گذشته برای ارزش‌گذاری و وزن‌دهی معیارها و زیرمعیارهای مکان‌یابی کتابخانه ها استفاده شده که از40 پژوهش انجام شده در خصوص مکان‌یابی 4 معیار اصلی سازگاری، آسایش، مطلوبیت و کارایی دارای بیشترین تکرار و اولویت بودند. همچنین با استفاده ازمدل وزن دهی سلسله مراتبی(AHP) و نرم افزار Expert Choice امتیاز های داده شده به هریک از معیارها و زیرمعیارها استخراج گردید. پس از جمع آوری داده‌های مکانی شهر ساوه و ایجاد پایگاه اطلاعاتی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی براساس معیارهاو زیرمعیارهای تعیین شده، نقشه‌های جداگانه تهیه و مورد ارزیابی قرار گرفت و با جمع‌بندی لایه ها و وزن آنها، وضعیت انطباق هر یک از کتابخانه‌ها مشخص شدو نقشه نهایی موقعیت-های مناسب برای احداث کتابخانه‌های جدید پیشنهاد گردید.



یافته‌ها: از مقایسه زوجی معیارها، معیار آسایش بیشترین اهمیت و وزن را در بین معیارهای اصلی با وزن 358/0 به خود اختصاص داده است و به ترتیب معیار سازگاری(وزن 270/)0، معیار کارایی (وزن 247/0) و معیار مطلوبیت با وزن 125/0در اولویت های بعدی قرار گرفتند. دسترسی به مراکز جمعیتی در بین زیرمعیارهای آسایش با وزن 546/0 بیشترین اهمیت را به خود اختصاص داده است.

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها توزیع کتابخانه‌های عمومی در شهر ساوه نامتوازن و هنگام احداث توجهی به معیارهای مکان یابی نشده و از نظر سرانه فضای فیزیکی متناسب با جمعیت شهر نمی باشد. همچنین کتابخانه شهید‌هاشمی‌نژاد از نظر معیار آسایش در محدوده ناسازگار قرار دارد و سه کتابخانه دیگر سلمان ساوجی، ولی عصر(عج) و علامه عسگری در پهنه نسبتا سازگار و کاملا سازگار جای می‌گیرند.

کلیدواژه‌ها

• locating
• public libraries
• geographic information systems (GIS)
• Saveh

موضوعات

• کتابخانه های عمومی

عنوان مقاله [English]

Locating public libraries in Saveh using GIS

نویسندگان [English]

• Golnessa Galyani-Moghaddm ¹
• Zohreh Riazi ²
• Reza Maleki ³

¹ Dept. of Knowledge and Information Science

² Dept. of Knowledge and Information Science,, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University

³ Dept. of Knowledge and Information Science, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Objectives: The present study investigates the establishment of public libraries in Saveh city based on location criteria and subcriteria and suggests optimal areas for the construction of a new public library with the help of a geographic information system Geographic information systems (GIS) are up-to-date and efficient tools for preparing maps and analyzing location data





Methodology: The research in this study employs meta-analysis for the valuation and weighting of criteria and subcriteria regarding a library's location. Forty studies on location were selected, and the criteria and subcriteria regarding library location were addressed. Based on the results obtained, four main criteria with the highest repetition rate in the studies were selected for analysis: compatibility, ease of access (convenience), desirability and efficiency. Using the scores given to each criterion in the research, together with a hierarchical weighting model (AHP), each of the main criteria was scored employing Expert Choice software.



Findings: From the pairwise comparison of the four criteria, the ease of access criterion has the most importance and weight among the main criteria with a weight of 0.358, followed by the compatibility criterion (weight 0.270), the efficiency criterion (weight 0.247) and the desirability criterion (weight 0.125), respectively. Access to population centers is the most important among the subcriteria of ease of access with a weight of 0.546.





Discussion: According to the results obtained for the city of Saveh, Hasheminejad Library is in an incompatible area, while the rest of the libraries are located in either relatively compatible or fully compatible areas. The locations of the existing libraries were then assessed regarding the ease of access criterion; the compliance status of each library was obtained, and proposed areas for the construction of new libraries in each area of the city were identified. At present, the libraries of Shahid Hasheminejad, Salman Savoji and Hazrat Valiasr (AS) of Saveh are located close to each other, while many parts of Saveh do not have libraries, especially Alavi town (Mehr housing), which does not have any libraries at all.

کلیدواژه‌ها [English]

• سیستم اطلاعات جغرافیایی
• کتابخانه‌های عمومی
• مکان‌یابی
• ساوه