نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

• شهناز خادمی زاده ¹
• طیبه حاج باقریان ²
• فائزه السادات طباطبایی امیری ³

¹ گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

² کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، کتابخانه آیت الله بروجردی (ره)، قم، ایران؛ پژوهشکده متون کهن

³ شهید چمران اهواز

چکیده

هدف: بررسی میزان قرابت موضوعات مطرح درطبقه‌بندی‌های علوم بافنخا،شناسایی موضوعاتی که درطبقه‌بندی‌ها مطرح بوده وفنخا نیز به آن توجه دارد یا در دسته‌بندی فنخامغفول مانده‌اند یا برخلاف تعدادکم تألیف‌ها،به‌عنوان شاخه‌ای مستقل معرفی شده‌اندبه‌منظور استفاده ازطبقه‌بندی‌های علوم دانشمندان مسلمان جهت پیشنهاد چارچوبی برای سازماندهی و رده‌بندی نسخه‌های خطی.

روش:درنوشتارکه ازنوع مطالعات تحلیلی- تطبیقی بوده و با روش کتابخانه‌ای انجام گرفته،تلاش شده نظرات پنج تن ازدانشمندان مسلمان در طبقه‌بندی علوم درسده‌های مختلف تاریخی با استفاده از منابع و مرور متون، استخراج شود. جلدهای37 و 38 فنخا که نمایه موضوعی و جلد 45 آن که وضعیت تألیف در ایران را تا قبل از صنعت چاپ گزارش نموده است،مأخذ پژوهش حاضر به‌شمار می‌روند.

یافته‌ها:با استناد به نمایه موضوعی فنخا و نیز جدول موضوع-تألیفات نسخه‌های خطی در15قرن، می‌توان گفت موضوعات انتخاب شده برای نسخه‌های خطی بر اساس نمایه موضوعی، قرابت بیشتری با طبقه‌بندی‌های مورد بررسی دارد.بعلاوه، درصورتی‌که در انتخاب موضوعات و نیز شاخه‌های اصلی و فرعی موضوعات، توجه بیشتری مصروف داشته می‌شد، تحلیل علمی‌تری بدست می‌آمد که این تحلیل هم با نمایه موضوعی که خود فنخا ارائه می‌دهد وهم با طبقه‌بندی‌های دانشمندان مورد بررسی در این پژوهش، تطابق بیشتری می‌یافت. برخی موضوعات زیرشاخه در فنخا دارای تعداد تألیف بسیار ناچیز هستند از این رو، چنین به ذهن متبادر می‌شود که شاید موضوعات نسخه‌های خطی به درستی و دقت نظر، انتخاب نشده باشند.

نتیجه‌گیری: با اتکا به پیشینه طبقه‌بندی‌های دانشمندان مسلمان از علوم و تبیین اشتراکات و افتراقات موضوعی مطرح شده در آن‌ها، می‌توان چارچوبی برای طبقه‌بندی و طراحی رده‌بندی ویژه‌ای برای نسخه‌های خطی پیشنهاد داد.

کلیدواژه‌ها

• ایران
• طبقه‌بندی علوم
• طرح‌های رده‌بندی
• فهرستگان نسخه‌های خطی ایران (فنخا)
• نسخه‌های خطی

عنوان مقاله [English]

Topics used in Iranian manuscript catalogs (FANKHA) and its compliance with some science classifications and its role in manuscript classification

نویسندگان [English]

• Shahnaz khademizadeh ¹
• Tayebeh HajBagherian ²
• faeze sadat tabatabai amiri ³

¹ Knowledge and Information Science, Faculty of Education Sciences & Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

² MSc. of Knowledge and Information Science, Ayatollah Brojerdi Library, Qom, Iran. Researcher of Ancient Text

³ chamran university of ahvaz

چکیده [English]

Objective:The degree of similarity of the subjects in most classifications in order to identify commonalities and thematic differences with scientific productions and calligraphy in different centuries taken from Fankh.

Methods:In the present article, which is an analytical-comparative study and has been done by library method, an attempt has been made to extract the opinions of five Muslim scholars in classifying sciences in different historical centuries using sources and reviewing texts. Volumes 37and38 of FANKHA, whose thematic index and volume45, which reported the status of authorship in Iran before the printing industry, are the source of the present study.

Results:According to FAMKHA's thematic index as well as the table of topics - manuscripts written in the 15th century, there is a significant gap between the statistics of these two tables. It can be said that the topics selected for the manuscripts based on the subject index are more closely related to the categories under study.On the other hand, according to the table of topics - manuscripts written in the 15th century, it seems that if more attention was paid to the selection of subjects as well as the main and sub-branches of subjects, a more scientific analysis would be obtained. FANKHA himself presents and was more in line with the classifications of the scientists studied in this study. Some of the subjects in FANKHA have very few authors, so it comes to mind that the subjects of the manuscripts may not have been chosen correctly and carefully.Therefore it requires a study of the topics devoted to manuscripts in FANKHA, which requires a more detailed, detailed and text-based study of manuscripts.

Conclusion:Relying on the valuable background of Muslim scholars' classifications of science and explaining the thematic commonalities and differences in them, a framework for classifying and designing special classifications for manuscripts and ancient texts can be proposed and maximizing access to their valuable content nationally and International.

کلیدواژه‌ها [English]

• union catalogue of Iran manuscripts (FANKHA)
• Manuscripts
• Science Classification Classification Designs
• Iran