مطالعات کتابداری و علم اطلاعات

مقاله پژوهشی

مقایسه کاربرگه منابع الکترونیکی کتابخانه ملی ایران با یونی مارک و مارک 21

مرتضی کوکبی؛ میترا پشوتنی زاده؛ فریده عصاره؛ عبدالحمید معرف زاده

دوره 3، شماره 8 ، دی 1390، صفحه 1-26

چکیده

هدف: هدف این پژوهش، بررسی میزان استفاده از فیلدهای موجود و مناسب یونی مارک و مارک 21 برای منابع الکترونیکی در کاربرگه منابع الکترونیکی کتابخانه ملی ایران و میزان تغییر و بومی سازی فیلدهای یونی مارک در کاربرگه منابع الکترونیکی این کتابخانه است. روش: ابتدا تمام فیلدهای مناسب و قابل کاربرد برای منابع الکترونیکی در هر دو فرمت یونی مارک ... بیشتر هدف: هدف این پژوهش، بررسی میزان استفاده از فیلدهای موجود و مناسب یونی مارک و مارک 21 برای منابع الکترونیکی در کاربرگه منابع الکترونیکی کتابخانه ملی ایران و میزان تغییر و بومی سازی فیلدهای یونی مارک در کاربرگه منابع الکترونیکی این کتابخانه است. روش: ابتدا تمام فیلدهای مناسب و قابل کاربرد برای منابع الکترونیکی در هر دو فرمت یونی مارک و مارک 21 شناسایی شدند و جدول تطبیقی یونی مارک به مارک 21 تهیه گشت. سپس کاربرگهای واحد با ادغام سه کاربرگه لوحه آموزشی، لوح فشرده بدون موسیقی و منابع الکترونیکی کتابخانه ملی ایران، ایجاد و با فیلدهای شناسایی شده در یونی مارک و مارک 21 مقایسه شد. یافتهها: از جمله نتایج این پژوهش این است که برخی فیلدها با مفاهیم جدید مطرح شده، نه در یونی مارک و نه در مارک 21 وجود ندارند. تغییر مفهوم برخی از کدهای فیلدهای فرعی نیز باعث شده که هیچ یک از این دو فرمت مارک، دارای این فیلدهای فرعی نباشند. علاوه بر این موارد، یونی مارک 51 فیلد فرعی و مارک 21، 84 فیلد فرعی کاربرگه منابع الکترونیکی را نتوانستند پوشش دهند. در مقابل، کاربرگه منابع الکترونیکی نیز، 51 فیلد و 55 فیلد فرعی یونی مارک؛ و 50 فیلد مارک 21 (به جز 59 فیلدی که دارای هیچ معادلی در یونی مارک نیستند) را در خود نداشت. پیشنهادها: پیشنهاد می شود که فیلدها و فیلدهای فرعی استفاده نشده یونی مارک در کاربرگه منابع الکترونیکی، و از فیلدها و فیلدهای فرعی استفاده نشده مارک 21 نیز در کاربرگه نهایی منابع الکترونیکی با تأیید کمیته دائمی یونی مارک، استفاده شود تا کاربرگهای کاملتر و سازگارتر با نیازهای دنیای امروز در کتابخانه ملی ایران ایجاد گردد و موجب سازماندهی بهتر این منابع در ایران شود. اصالت/ارزش: از آنجایی که در عصر حاضر از منابع الکترونیکی استفاده گسترده ای به عمل میآید و کاربرگه مارک ایران برای این گروه از مواد بر مبنای یونی مارک تهیه شده است، مقایسه این کاربرگه با یونی مارک خواهد توانست قابلیتهای استفاده نشده یونی مارک در این کاربرگه را نشان دهد. به علاوه از آنجایی که مارک 21 روزآمدتر از یونی مارک، نسبت به آن از طرحهای ابردادهای بیشتری برای نیازهای عصر حاضر برخوردار و در حال حاضر توسط کشورهای بسیاری مورد استفاده است، شناسایی و استفاده از فیلدهای جدید مارک 21 و تواناییهای آن در مورد منابع الکترونیکی نیز می تواند در غنیتر و سازگارتر کردن این کاربرگۀ ایران با نیازهای عصر جدید کمک شایانی نماید.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

تحلیل استنادی پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تربیت معلم در ده سال اخیر

عبدالرحیم نوه ابراهیم؛ نصرت ریاحی نیا

دوره 3، شماره 8 ، دی 1390، صفحه 27-48

چکیده

هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت استفاده از منابع مختلف و منابع پراستناد و همچنین پراکندگی موضوعی پایاننامههای کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی دانشگاه تربیت معلم انجام شده است. روش پژوهش: با استفاده از روش تحلیل استنادی پایان نامههای کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تربیت معلم ... بیشتر هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت استفاده از منابع مختلف و منابع پراستناد و همچنین پراکندگی موضوعی پایاننامههای کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی دانشگاه تربیت معلم انجام شده است. روش پژوهش: با استفاده از روش تحلیل استنادی پایان نامههای کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تربیت معلم در 10 سال اخیر مورد بررسی قرار داده شد. جامعه آماری این پژوهش تعداد 120 پایان نامه دفاع شده در رشته مذکور درحیطه زمانی 1380 تا1390 را تشکیل میدهد. یافتهها: یافته‌های پژوهش نشان داد که دانشجویان رشته مدیریت آموزشی در تهیه پایان نامههای خود از کتاب بیشتر از نشریات استفاده کرده‌اند. همچنین منابع به زبان فارسی بیشتر از زبان لاتین مورد استفاده واقع شدهاست. پر استنادترین منبع فارسی و انگلیسی‌زبان به ترتیب فصلنامه مدیریت درآموزش وپرورش (n=50، (97/15%)) وThe Learning Organization (n=14، (022/3%)) بودهاند. همچنین تنها 37/16% از منابع روزآمد بودند و نیز اغلب پایان نامهها دارای موضوعات تکراری هستند. نتیجهگیری:تحلیل استنادی و موضوعی پایان‌نامه‌های بررسی شده نشان داد که دانشجویان رشته مدیریت آموزشی قالب کتاب را به مجلات که نوعاً حاوی مطالب جدیدتری هم هستند ترجیح داده‌اند و بعلاوه از منابع فارسی زبان هم بیش از انگیسی زبان استفاده کرده‌اند. با توجه به اینکه اغلب تولیدات بین‌المللی به زبان انگلیسی است به نظر می‌رسد از دلایل ممکن برای تکراری بودن عناوین پایان‌نامههای بررسی شده ضعف زبان انگلیسی و عدم استفاده لازم از ژورنال‌های بین‌المللی باشد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

مقایسه ربط منابع بازیابی شده با استفاده از روش بسط پرسش موتور جست و جوی Ask و واژگان عمومی از دیدگاه کاربران، در رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی

دوره 3، شماره 8 ، دی 1390، صفحه 49-66

چکیده

با گسترش پایگاه های اطلاعاتی و پیدایش موتورهای جست و جوی متنوع نیاز به استفاده از فنون و رهیافت های مؤثر جست و جو مانند بسط پرسش به نحو چشمگیری افزایش یافته است. به این منظور در پژوهش حاضر در دو مرحله به بررسی تاثیر بسط پرسش بر میزان دقت نتایج بازیابی شده و رضایت مندی کاربران پرداخته شده است. در مرحله اول با استفاده از روش تحلیل متن به ... بیشتر با گسترش پایگاه های اطلاعاتی و پیدایش موتورهای جست و جوی متنوع نیاز به استفاده از فنون و رهیافت های مؤثر جست و جو مانند بسط پرسش به نحو چشمگیری افزایش یافته است. به این منظور در پژوهش حاضر در دو مرحله به بررسی تاثیر بسط پرسش بر میزان دقت نتایج بازیابی شده و رضایت مندی کاربران پرداخته شده است. در مرحله اول با استفاده از روش تحلیل متن به شناسایی کلیدواژه ها و عبارت های عمومی که قبل و بعد از واژه های موضوعی در منابع وبی یافت می شوند مبادرت شد. در مرحله دوم پژوهشی به روش پیمایشی انجام شد و داده های مورد لزوم با استفاده از فهرست کلیدواژه ها و عبارات عمومی به دست آمده در مرحله اول و برگه های کاوش استخراج گردید. جامعه آماری دانشجویان سال سوم و چهارم کارشناسی رشته کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شیراز می باشند. یافته های پژوهش نشان می دهد که از 272 کلیدواژه و عبارت عمومی به ترتیب 168 و 104 کلیدواژه و عبارت عمومی قبل و بعد از کلیدواژه های موضوعی جست و جو شده آورده شده است. بین جست و جو بدون بسط پرسش ، بسط پرسش با استفاده از الگوهای پیشنهادی موتور جست و جوی اسک و بسط پرسش با استفاده از کلیدواژه ها و عبارات عمومی از لحاظ میزان دقت اختلاف معناداری وجود ندارد. ولی رضایت کاربران از بسط پرسش درحالت های استفاده از الگوهای پیشنهادی اسک و کلیدواژه ها و عبارت های عمومی نسبت به عدم بسط پرسش به طور معناداری افزایش یافته است

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

ثروت علمی و سنجش پراکندگی جغرافیایی آن در ایران

دوره 3، شماره 8 ، دی 1390، صفحه 67-98

چکیده

این پژوهش به توصیف مفهوم ثروت علمی و ارائه چارچوبی برای اندازه‌گیری و بازنمایی وضعیت پراکندگی جغرافیایی ثروت علمی می‌پردازد و برای این کار، توزیع ثروت علمی در ایران را مطالعه می‌کند. هدف اصلی این مقاله، مطالعه الگوهای مشارکت استان‌های ایران در تولید علم از یک سو و در بهرهگیری از تولیدات علمی کشور از سوی دیگر است. داده‌های مورد ... بیشتر این پژوهش به توصیف مفهوم ثروت علمی و ارائه چارچوبی برای اندازه‌گیری و بازنمایی وضعیت پراکندگی جغرافیایی ثروت علمی می‌پردازد و برای این کار، توزیع ثروت علمی در ایران را مطالعه می‌کند. هدف اصلی این مقاله، مطالعه الگوهای مشارکت استان‌های ایران در تولید علم از یک سو و در بهرهگیری از تولیدات علمی کشور از سوی دیگر است. داده‌های مورد استفاده در این تحقیق شامل پایان‌نامه و مقالات نمایه شده در پایگاه‌های اطلاعاتی ایرانداک است. در مقاله حاضر، ابتدا مبانی نظری و پیشینه علمی موجود در خصوص تولید علم مورد مطالعه قرار گرفتهاست. سپس شاخص‌های تعیین کننده ثروت علمی بررسی و دسته بندی شده‌اند. در ادامه، سی و یک استان کشور بر اساس دو معیار کلان میزان مشارکت در تولید محصولات علمی و میزان بهره‌مندی از یافته‌ها و تولیدات علمی کشور مطالعه شده‌اند. در نهایت، رده بندی استان‌ها بر اساس مشارکت در ثروت علمی کشور با بهره گیری از پنج شاخص مختلف صورت گرفته است و استان‌های ثروتمند، برخوردار و محروم علمی کشور مشخص شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که 70% ثروت علمی کشور مربوط به 20% استان‌های ایران است. همچنین یافته‌ها حاکی از سهم بسیار زیاد استان تهران در ثروت علمی کشور با در نظر گرفتن تمامی معیارهاست. نتایج به دست آمده می‌تواند ضمن ارائه تصویری از وضعیت پراکندگی ثروت علمی در کشور، امکان برنامه‌ریزی برای توسعه علمی متوازن مناطق را فراهم سازد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

بررسی نقش عوامل موثر بر رفتار اطلاعاتی دانشجویان و رابطه ی بین خودکارآمدی و رفتار اطلاعاتی آنان: مطالعه موردی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان

دوره 3، شماره 8 ، دی 1390، صفحه 99-120

چکیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش عوامل مختلف در رفتار اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی دانشگاه صنعتی خاتمالانبیاء بهبهان صورت گرفت. همچنین در این مطالعه، رابطهی بین خودکارآمدی عمومی و رفتار اطلاعاتی این دانشجویان بررسی شد. 300 دانشجوی سالهای اول تا چهارم دانشگاه صنعتی خاتمالانبیاء بهبهان از بین کلیه دانشجویان این مرکز به صورت نمونهگیری ... بیشتر تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش عوامل مختلف در رفتار اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی دانشگاه صنعتی خاتمالانبیاء بهبهان صورت گرفت. همچنین در این مطالعه، رابطهی بین خودکارآمدی عمومی و رفتار اطلاعاتی این دانشجویان بررسی شد. 300 دانشجوی سالهای اول تا چهارم دانشگاه صنعتی خاتمالانبیاء بهبهان از بین کلیه دانشجویان این مرکز به صورت نمونهگیری تصادفی طبقهای برگزیده شدند، و به پرسشنامههای محقق ساخته بر اساس پرسشنامه حاجی نژادیان شیرازی (1386) و خودکارآمدی عمومی والدمن (2003) پاسخ دادند. همچنین تحلیل دادهها با استفاده از روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس تکراری، آزمون تکراری فریدمن و تحلیل واریانس چند متغیری (MANOVA)انجام شد. یافتهها حاکی از وجود تفاوت معنیدار میان دانشجویان در مؤلفههای "رفتار اطلاعاتی" بود. از نظر دانشجویان، مولفههای "جست و جوی اطلاعات"، "نیازهای اطلاعاتی"، "استفاده از اطلاعات"، "موانع دسترسی به اطلاعات"، و "منابع اطلاعاتی" به ترتیب بالاترین نقش و تأثیر را در رفتار اطلاعاتی دارند. آنان همچنین در اولویتبندی عواملی که منجر به عدم دسترسی کاربر به اطلاعات میشود به ترتیب "موجود نبودن منابع اطلاعاتی در کتابخانه"، "کمبود وقت"، و "عدم آشنائی خود با جست و جو در منابع چاپی" را اعلام نمودند. شرکت کننده ها از نظر روشهای کسب اطلاعات مورد نیاز بالاترین رتبه را به مراجعه مستقیم به منابع اینترنتی و سپس به مولفههای دریافت کمک از دوستان و همکلاسیها، و در آخر به مشورت با کتابداران و دریافت کمک از آنان اختصاص دادند. آزمونهای معناداری تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد که دانشجویان دختر و پسراز نظر مولفههای "نیازهای اطلاعاتی" و "موانع دسترسی به اطلاعات"، دانشجویان رشتههای تحصیلی مختلف در مولفههای "منابع اطلاعاتی" و "موانع دسترسی به اطلاعات"، و دانشجویان ورودیهای مختلف در متغیرهای "خودکارآمدی"، و در مولفههای "جست و جوی اطلاعات" و "استفاده از اطلاعات" با یکدیگر تفاوت دارند. یافتهی دیگر نشان داد که بین مولفههای "موانع دسترسی به اطلاعات" و "جست وجوی اطلاعات" از متغیر رفتار اطلاعاتی با متغیر خودکارآمدی رابطه معنیداری وجود دارد، و رابطه مابقی مولفههای رفتار اطلاعاتی با خودکارآمدی معنیدار نبودند.

مشاهده مقاله

مطالعات کتابداری و علم اطلاعات

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 16 (1403)

دوره 15 (1402)

دوره 14 (1401)

دوره 13 (1400)

دوره 12 (1399)

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 1 (1388)

دوره و شماره: دوره 3، شماره 8، دی 1390 (پاییز و زمستان )

مقایسه کاربرگه منابع الکترونیکی کتابخانه ملی ایران با یونی مارک و مارک 21

چکیده

تحلیل استنادی پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تربیت معلم در ده سال اخیر

چکیده

مقایسه ربط منابع بازیابی شده با استفاده از روش بسط پرسش موتور جست و جوی Ask و واژگان عمومی از دیدگاه کاربران، در رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی

چکیده

ثروت علمی و سنجش پراکندگی جغرافیایی آن در ایران

چکیده

بررسی نقش عوامل موثر بر رفتار اطلاعاتی دانشجویان و رابطه ی بین خودکارآمدی و رفتار اطلاعاتی آنان: مطالعه موردی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان

چکیده